بازسازی بافت مثانه با نانوداربستها

فکر کنید بخشی از مثانه به دلایل فیزیکی یا فیزیولوژیکی دچار تخریب شده باشد و نیاز به ترمیم بافت کامل مثانه باشد. در حال حاضر برای این کار از بافت روده ی انسانی استفاده میشود که خود مشکلات فراوانی را برای فعالیت و عملکرد صحیح  مثانه در پی دارد.طبیعی است که در حال حاضر و با توجه به پیشرفتهای اساسی که انجام شده است ، به سوی استفاده از سلولهای بنیادی پیش برویم. اما مشکل اساسی در عمده موارد ، از جمله ترمیم و ساخت بافتهای آسیب دیده تخصصی ، این است که سلولهای بنیادی و بافتهای کشت شده تازه، بایستی به شکلی هنجار رشد کنند ، به عبارتی بافتهای تازه ساخته شده بایستی بتوانند با فرم اندام اصلی رشد پیدا کنند ، برای این منظور ، متخصصان کشت بافت ، به یک سازه یا داربست نیاز دارند تا سلولها و بافتهای تازه ایجاد شده ، روی آن داربست شکل بگیرند و فعالیت خود را آغاز کنند. البته این داربست ها، پس از اتمام نقش خود بایستی قابل برچیدن باشند . به عبارتی باید بتوانیم آنها را پس از آنکه بافت شکل گرفت و رشد کرد ، از ساختار بافت و اندام مورد نظر ، جدا و تخلیه کنیم. 

تصویری از یک نمونه «نانو داربست»

 

امروزه «نانوداربستهای زیست سازگار»  یکی از فرآورده‌ها و روشهایی است که در مهندسی بافت مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نانو داربستها تقریبا همه موارد فوق را پوشش می‌دهند: آنها شکل میگیرند و داربست پایه را میسازند و پس از یک دوره زمانی مشخص که بافت جایگزین شد و شکل گرفت ، به شکل زیستی تخریب می‌شوند(چیزی شبیه به فرایند پوسیدگی) و از بافت ساخته شده جدا می‌شوند. 

دکتر «ناصر شخص سلیم» ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید با این روش توانسته‌اند بازسازی مثانه را به نتیجه برساند. به خصوص در مورد مثانه فرایند افزایش حجم و بازسازی مساله‌های مهمی بوده است که تولید داربست‌های زیستی را با محدودیت مواجه می‌کرده است.یعنی علاوه بر آنکه ویژگی های زیستی این داربست بایستی مورد توجه قرار می‌گرفت، ویژگی‌های  مکانیکی این داربست هم اهمیت بالایی داشته است.

این تیم تحقیقاتی که بیش از ۸ سال است در این حوزه به پژوهش مشغول هستند و در طی این سالها شش مقاله‌ بین‌المللی هم در این حوزه منتشر کرده اند  ، برای به اجرا درآوردن و ساخت این داربست از «الکتروریسی» رشته های  نانو(نانوفایبر) استفاده کرده اند. در فرآیند الکتروریسی، ذرات محلول یا پلیمری که برای ریسندگی استفاده می‌شود باردار شده و سپس از میان  میدان الکتریکی دوقطبی قوی گذر داده میشود. با این کار، محلولی که برای ریسندگی ِ نانو استفاده می‌شود با سرعت و به شکل جریانی بسیار بسیار ظریف از نازل دستگاه ریسندگی خارج میشود . درنتیجه رشته هایی با قطر کمتر از یک میکرون تولید می‌شود که برای تولید داربست ها از آن استفاده می‌کنند. 

تصویری شماتیک از چگونگی فرآیند الکتروریسی

 

در پروژه حاضر ، از محلولهای PLLA/PCL(پلی لاکتیک اسید) برای این منظور استفاده شده است . این ماده ، زیست سازگار و زیست تخریب پذیر بوده و ساختار مکانیکی مناسب را هم برای ساخته شدن بافتهای اختصاصی مثانه را روی خود داشته‌اند.

این پروژه اکنون روی برخی جانوران بزرگ جثه اجرا شده است و جواب‌های مناسب و در خور توجهی را از آن دریافت کرده‌اند.  در گام بعدی لازم است نمونه‌های بیشتری از آزمایش‌ها انجام گرفته و در نهایت برای آزمایش‌های انسانی مورد بررسی قرار بگیرد.

لازم به ذکر است که در اواسط سال جاری ، در ایالات متحده با همین روش توانستند اولین نمونه از شش آزمایشگاهی را ساخته و کشت دهند و به یک موش پیوند بزنند. این موش اکنون با همین شش آزمایشگاهی به زندگی ادامه میدهد.

 

گزارش: محمدرضا نوروزی

 

No tags for this post.