به عصر عدم قطعیت خوش آمدید

ساعتی پیش دانلد جی.ترامپ با حضور در مقابل ساختمان کنگره در شهر واشنگتن سوگند ریاست‌جمهوری را به زبان آورد تا در نقش چهل و پنجمین رییس‌جمهور ایالات‌متحده قدم به کاخ سفید بگذارد.

برای اولین بار در تاریخ این کشور و شاید در تاریخ معاصر جهان، نه تنها ایالات‌متحده که همه مردم جهان وارد عصری از عدم قطعیت شده‌اند. دانشمندان و کلیت جریان علم نیز در رده کسانی هستند که در این سرگردانی عظیم شریکند.

ترامپ تا کنون هیچ سابقه سیاسی نداشته است. او در هیچ انتخاباتی شرکت نکرده بود و هیچ مقامی اجرایی سیاسی و انتخابی را برعهده نداشته است.

به همین دلیل سیاست‌های او را باید بر مبنای سخنانش در دوران کارزار انتخاباتی حدس زد. در حوزه علم آنچه او به زبان آورده است نگران‌کننده است. او وقوع گرمایش زمین و تغییرات اقلیم را انکار کرده و آن را حاصل توطئه چینی‌ها نامیده است، قول داده است از پیمان پاریس خارج شود، مجوز بیشتری برای بهره‌برداری از معادن زغال سنگ بدهد، امکان شکاف‌زنی در زمین برای استخراج گاز را توسعه داده و به جای انرژی‌های جایگزین بر نفت و گاز و سوخت‌های فسیلی سرمایه‌گذرای کند.

او معتقد است واکسیناسیون به شکل کنونی باعث آزار دیدن کودکان می‌شود. معتقد است آسفالت خیابان‌های نیویورک از برنامه فضایی مهم‌تر است، به آمارها و اعداد و روش ‌های آماری توجهی ندارد و واقعیت‌ها را تا جایی مورد قبول قرار می‌دهد که در تایید او باشد. او ابایی از بیان صریح این موضوع ندارد. در یکی از همایش‌هایی که به مناسبت پیروزی‌اش در انتخابات برگزار کرد، پاول رایان، رییس مجلس نمایندگان آمریکا او را همراهی می‌کرد. ترامپ خطاب به او گفت: «من هر روز با رایان روابط بهتری پیدا می‌کنم و از او خوشم می‌ آید. او خیلی آدم باهوشی است اما تا جایی که از من تعریف کند؛ اگر چیزی بگوید که من دوست نداشته باشم، آن وقت من هم علیه او حرف می زنم.»

بسیاری معتقد بودند حرف‌های او را نباید به سیاست‌های آینده تعمیم داد. اما انتخاب‌های اولیه او برای مشاغلی همچون وزارت آموزش و پرورش، وزارت انرژی، سازمان محیط زیست، وزارت کشور و وزارت امور خارجه که همگی با مساله گرمایش زمین و مسائل علمی سرو کار خواهند داشت، نشان از امتداد شعارهای او در انتخاب‌هایش داشت.

وزیر انتخابی امور خارجه او رییس شرکت اکسون موبیل، غول نفتی جهان است. وزیر انرژی او، ریک پری، فرماندار سابق تگزاس است که نه‌تنها از منکران گرمایش زمین است که در دوره ای قصد انحلال این وزراتخانه را داشت. هفته گذشته روزنامه واشنگتن‌پست گزارشی را منتشر کرد که ریک پری تا زمان نامزدی به عنوان پست وزیر انرژی از این واقعیت خبر نداشته است که این وزارتخانه مسئولیت زرادخانه هسته‌ای ایالات متحده و انرژی‌های جایگزین و هسته‌ای این کشور را نیز بر عهده خواهد داشت.

قابل ذکر است دو وزیر پیشین انرژی در ایالات متحده ارنست مونیز، فیزیکدان هسته‌ای شناخته شده و پیش از او نیز استیون چو، فیزیکدان برنده جایزه نوبل، بوده‌اند.

وزیر انتخابی برای ریاست بر نهاد محیط‌زیست یکی از دادستان های ایالتی و مدافع حذف قوانین محدود‌کننده تولید گازهای‌گلخانه ای است که چندین شکایت‌نامه فعال علیه سازمان محیط‌زیستی را دارد که قرار است رهبری آن را بر عهده بگیرد.

بدین‌ترتیب تقریبا مسیر آینده مشخص بود. حرف‌های ترامپ گویا فقط حرف نبودند. این مسیر اگرچه راهی خطرناک به سوی آینده را نشان می داد اما حداقل مسیر مشخصی را مطرح و تعیین می‌کرد. اما زمانی که جلسات استماع برای تایید وزرای پیشنهادی آغاز شد داستان بار دیگر تغییر کرد.

نامزد وزارت خارجه و رییس اکسون‌موبیل اعلام کرد معتقد است گرمایش زمین واقعی است، وزرای دیگر بر خلاف موضع‌گیری‌های شفاف رییس‌جمهو تازه، اعلام کردند نه‌تنها قصد دنبال کردن ساخت دیوار فیزیکی بین آمریکا و مکزیک را ندارند، از برگرداندن روش‌های بازجویی افراطی که ترامپ آن را وعده داده بود خودداری خواهند کرد و بر خلاف وی که روسیه را متحده بالقوه و پوتین را رهبری تیزبین می‌داند، این کشور را در زمره خطرناک‌ترین دشمنان بالقوه خود می‌دانند. این واکنش‌ها، ترامپ را مجبور کرد تا در توییتی اعلام کند از وزرایش خواسته تا نظرات خودشان را بیان کنند.

هنوز هم معلوم نیست آیا سخنان این وزرا در جلسات استماع تنها برای کسب رضایت مخالفان و آرام کردن فضای ملتهب و ایجاد نوعی همگرایی در جامعه فوق‌العاده منشعب فعلی آمریکا است یا آن‌ها واقعا قرار نیست وعده‌های رییس جمهور را دنبال کنند.

در هر دو صورت شرایط برای همه بازیگران عرصه سیاست چه در ایالات‌متحده و چه در جهان شبیه به فضایی مه‌آلوده و تیره در آمده که مسیر آینده در آن مشخص نیست.

این بی‌تکلیفی برای کشوری که دارای قدرتمندترین اقتصاد و پیشروترین نهاد علمی و فناوری جهان است اثراتی فراتر از مرزهای ملی دارد.

بودجه‌های پژوهشی، مدیریت و سیاست‌های سازمان‌های علمی، فعالیت‌های توسعه انرژی‌های جایگزین، برنامه فضایی، برنامه دنبال کردن درمان سرطان و پروژه مغز، همه و همه در مسیری نامشخص قرار گرفته‌اند.

ما در دنیایی به هم پیوسته زندگی می‌کنیم که رویدادهایی در دیگر نقاط جهان بر زندگی ما اثر خواهد گذاشت. آنچه امروز در قالب انتقال قدرت در ایالات‌متحده اتفاق افتاد می‌تواند اثراتی وسیع در نقاط مختلف جهان و در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه علم و فناوری داشته باشد.

—

پوریا ناظمی

 

No tags for this post.