دنیای وارونه مخالفان توسعه
به گزارش نوپانیوز، مسائلی که پاسخی روشن دارند ولی این روزها بیان آن‌ها به مانعی جهت توسعه اقتصادی ایران تبدیل شده است به این دلیل که استارت‌آپ‌ها می‌توانند از عوامل اصلی توسعه اقتصادی کشور باشند. در ادامه استدلال‌ها را بیشتر بررسی می‌کنیم.
1. اشتغال‌زایی
بعضی بر این باور هستند استارت‌آپ‌ها نه تنها نتوانسته‌اند در ایجاد اشتغال اقدامی انجام دهند بلکه سبب از بین رفتن برخی از مشاغل کسبوکارهای سنتی نیز شده‌اند. آیا استارت‌آپ‌ها در سال‌های اخیر عملکردشان در حوزه اشتغال درست نبوده‌است؟
به گفته کارشناسان اقتصادی، امكان ايجاد اشتغال براي تعداد بالای نیروی کار کنونی کشور با سازوكار سنتي فعلي بسیار دشوار است و هزینه و زمان زیادی می‌خواهد. شواهد نشان مي‌دهد كه حتی استان‌هاي صنعتي كشور با دارا بودن پيشرفته‌ترين كارخانه‌های صنعتي هنوز نتوانسته‌اند معضل بيكاري و اشتغال را به معناي واقعي كلمه، هموار كنند.
اين مساله نشان می‌دهد كه اقتصاد سنتي و نفت‌پايه پاسخگوي نياز كشور چه در بعد توسعه فناوری و چه در بعد توسعه اشتغال سطح بالا و پايدار نيست. همچنین با توجه به محدود بودن ظرفیت‌های شغلی در سازمان‌ها چه در بخش دولتی و چه بخش خصوصی کشور و تعداد بسیار بالای نیروی کار نسبت به این ظرفیت‌ها، بایستی به دنبال راهکاری درست بود.
در حالي كه سياست‌گذاران و برنامه‌ريزان اقتصاد كشور مشغول بررسي وضعیت شاخص‌هايي چون رشد اقتصادي، اشتغال و نرخ بيكاري هستند و برای افزايش اشتغال در كشور با اما و اگرهاي زيادی مواجه‌اند، با پديده‌اي نو در اقتصاد ايران روبرو شده‌اند كه آنان را نسبت به توسعه اشتغال و رشد اقتصادی در بخش خدمات اميدوار كرده است.
در چندسال اخیر ظهور کسبوکارهای نوپا بر پایه ایده و نوآوری یا همان استارت‌آپ‌ها ظرفیت کاری قابل قبولی برای طیف گسترده‌ای از نیروی انسانی جوان و آماده کار به‌وجود آورده است.
به گفته کارشناسان حوزه کسب‌وکار، شكل‌گيري، تولد و رونق كسب‌وكارهای نوپا و دانش‌بنیان آنقدر در ايران کارآمد بوده كه ظرف چند سال اخير باعث ايجاد شغل براي هزاران نفر شده است. گسترش این کسب‌وکارها و کارآفرینی در جامعه علاوه بر خلق ارزش افزوده مطمئنا اشتغال‌زایی و حتی ظهور مشاغل جدید را به همراه دارد.
شاید مطرح شود تولد استارت‌آپ‌ها با اینکه اشتغال زایی برای گروهی داشته است ولی در مقابل با بکارگیری فناوری‌های نوین و هوشمند، سبب حذف نیروی انسانی بخش سنتی در برخی از فرآیندها (چه در بحث تولید و چه خدمات) شده‌اند.
در پاسخ به این مسئله باید گفت استارت‌آپ‌ها نه تنها برای اشتغال‌زایی بخش سنتی تهدید به حساب نمی‌آیند، بلکه سبب بهبود مشاغل سنتی نیز خواهند شد. در این مورد به جای هزینه‌های بسیار بالا برای ایجاد اشتغال در بخش سنتی، با هزینه‌های خیلی کمتری در این بخش اشتغال‌زایی توسعه می‌یابد. اشتغال‌زاییِ استارت‌آپ‌ها بیشتر در زمینه‌های جدیدی چون نوآوری، بهره‌وری، فناوری و خدمات است که تا کنون توجه و تمرکز کمتری در این بخش‌ها بوده و حتی به بهبود فرایندهای سنتی کمک به سزایی داشته و خواهد داشت.
براساس نظر کارآفرینان برجسته کشور، میانگین هزینه اشتغال‌زایی یک نفر در ایران حدود 100 میلیون تومان و در حوزه نفت و گاز یک میلیارد تومان برآورد شده‌است، درحالی که این هزینه در استارت‌آپ‌ها چند هزارم این ارقام است. برای مثال پنج استارت‌آپ برتر کشور 3000 نفر اشتغال‌زایی کرده‌اند که اگر با ارقام متوسط هزینه اشتغال آن را محاسبه کنیم، سرمایه‌گذاری 3000میلیارد تومانی برای کشور رقم زده‌اند.
در یکی از نمونه‌های موفق کارآفرینی استارت‌آپ‌ها می‌توان به اشتغال‌زایی بیش از 2000 نفر در کشور در بازه 10 ساله توسط استارت‌آپ دیجی‌کالا اشاره کرد.
2. رقابت با کسبوکارهای سنتی
بعضی معتقدند کسبوکارهای نوپا سبب رکود کسبوکارهای سنتی شده‌اند و فعالیت آن‌ها از بین رفتن و خروج کسبوکارهای سنتی از بازارها را به‌دنبال داشته است. واقعیت چیست؟
در عصر حاضر کسب‌وکارها در دوران گذار (شیفت پارادایم) از حالت سنتی به مدرن هستند و در راستای پیشرفت کسب‌وکار، حضور و ماندن در بازار رقابتی امروز نیاز به این گذار است. در این مسیر مهم‌ترین عامل فلج‌کننده تغییر و گذار، ناتوانی در آگاهی از فراسوی الگوی تفکر نوین به وجود آمده است. هر چه این تغییر برای کسبوکارهای سنتی بهتر و گویاتر تشریح شود مطمئنا پذیرش آن آسان‌تر خواهد شد.
کسبوکارهای نوپا یا همان استارت‌آپ‌ها در راستای حمایت از افراد و ایجاد کیفیت بهتر می‌توانند ارزش بیشتری نسبت به کسبوکارهای سنتی خلق کنند، در بازار رقابتی امروز جذب و حفظ مشتری که هدف اصلی تمامی کسب‌وکارها است با رفع نیازهای مشتری با بهترین و سریع‌ترین راه‌ها امکان پذیر است. این مسئله را استارت‌آپ‌ها درک کرده و به کار بسته‌اند.
از منظر دیگر کارشناسان معتقدند اگر کسب‌وکار موجودی زنده و پویا در نظر گرفته شود، نیازمند رشد و بقا است و در این مسیر بایستی از تمامی عناصر بلاخص فناوری جهت به روز رسانی استفاده شود.
به طور کلی کارآفرینان می‌گویند کسبوکارهای نوپا و سنتی در راستای افزایش بهره‌وری و خلق ارزش بیشتر به جای تعارض یا تقابل بهتر است به تعامل برسند و با کمک فناوری خدمت‌رسانی بهتر داشته و روش‌های جدیدتر و کامل‌تری را برای رسیدن به اهداف خود به وجود آورند.
همینطور در این باره بخوانید: (لزوم رفع موانع بر سر راه استارت‌آپ‌ها)
3 .خدمات و بهره‌وری
بعضی استارت‌آپ‌های داخلی را بیشتر کسبوکارهای خدمات محور با ارزش افزوده کم می‌دانند. از نگاه این دسته از افراد سود اقتصادی قابل قبول حاصل از تولید می‌تواند باشد و نه ارائه خدمات. آیا واقعا در کسبوکارهای نوپای خدمات محور ارزش‌افزوده‌ای نخواهد بود؟
امروزه اقتصاد جهانی به سمت اقتصاد خدمات محور است به طوری که در فضای اقتصادی سهم خدمات هر روز افزایش می‌یابد، در کشورهای پیشرفته نسبت خدمات به تولید ناخالص داخلی بیش از 70 درصد برآورد شده است. این درحالی است که این مقدار در ایران کم‌تر از 50 درصد است.
با توجه به خلأ بزرگی كه كشور در بخش خدمات دارد، استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند با سرعت بالايي تشكيل شده و رشد پيدا كنند. همچنین با توجه به درصد کم ارائه خدمات و اقتصاد حاصل از آن پیش از این در کشور، استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند با حضور خود در بخش‌هاي مختلف خدمات به بخشي از نياز شهروندان كلان‌شهرها به خوبی پاسخ گويند. این شاید دلیلی باشد که جنبه خدماتی بودن استارت آپ‌ها بیشتر به چشم آید.
در مدت كمي كه از عمر استارت‌آپ‌ها در ايران مي‌گذرد شاهد بهبود فضای رقابتی، شفافيت و رضايت‌مندی مشتري بوده‌ایم. همچنین خريداران كالا و خدمات از استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند علاوه بر دريافت كالا و خدمات با كيفيت بدون دخالت واسطه‌ها و صرف كمترين وقت از طريق چند كليك به مقصد خود رسيده و از خريد و خدمت دریافتی راضي باشند.
از سوی دیگر راه‌اندازی کسبوکارهای نوپای تولید محور نیازمند زیرساخت‌های فنی و سخت‌افزاری است که شاید برای یک کسب‌وکار در گام نخست نیازمند هزینه‌های بالایی باشد. با این حال نیز در حاضر در ایران استارت‌آپ‌های تولیدی بلاخص در حوزه فناوری‌های نوین ازجمله نانو فناوری و فناوری زیستی شروع به کار کرده و توانسته‌اند علاوه بر بازارهای داخلی به بازارهای بینالمللی نیز ورود پیدا کرده و ارزش افزوده بالایی ایجاد کنند.
4. فرار مغزها
در بعضی محافل عنوان می‌شود ظهور استارت‌آپ‌ها یا کسبوکارهای نوپا سبب خروج بیشتر نخبگان از کشور شده است. آیا این گمانه‌زنی درست است؟
برعکس این ادعا می‌توان گفت استارت‌آپ‌ها دقیقا یکی از عواملی هستند که نه‌تنها سبب مهاجرت نخبگان و جوانان نشده‌اند بلکه با ایجاد زمینه مساعد کاری کرده‌اند که جوانان مستعد و دارای ایده در کشور بمانند و ایده‌های خود را با انگیزه بالا اجرایی کنند.
فعالان کارآفرینی استارت‌آپی کشور می‌گویند، هستند کسانی که امکان پذیرش از دانشگاه‌های معتبر آمریکایی داشته‌اند اما به دلیل افق رویکرد استارت‌آپی و با سرمایه کم ماندند و هم‌اکنون دارای یک استارت‌آپ موفق هستند.
به گفته آن‌ها، استارت‌آپ‌ها امید را وارد فضای دانش‌آموختگان کرد تا بتوانند ایده‌ها را محقق کنند. ایجاد امید و فضای امیدواری مهم‌ترین اتفاقی است که از سوی استارت‌آپ‌ها رخ داده است.
گفتنی است، آمار بنياد ملي نخبگان حاكي از آن است كه هرسال بالغ بر ١٠٠ نفر از نخبگان به كشور باز مي‌گردند و در قالب شركت‌هاي استارت‌آپی و كسب‌و‌كارهاي نوپا مشغول به فعاليت هستند پس نه تنها استارت‌آپ‌ها سبب فرار مغزها نشده‌اند بلکه زمینه ساز بازگشت آن‌ها به کشور بوده و هستند.
