کلاغ را رنگ می کنند، به اسم گوشت قناری می فروشند!

این روزها بازار تقلب های غذایی تا دلتان بخواهد داغ است؛ کم نیستند تولید کننده هایی که اخلاق را بوسیده، کنار گذاشته و صرفا برای کم هزینه تر شدن فرآیند تولید مواد غذایی، حاضرند هر نوع تقلب غذایی را به خورد مصرف کننده بدهند.

شاید تا همین چند سال قبل، کمتر کسی اسم «روغن پالم» را شنیده بود، اما به لطف تقلب های غذایی گسترده در بازار تولید مواد لبنی، حالا مردم کوچه و بازار هم با نام «پالم» آشنا هستند. البته شناسایی بسیاری از این تقلب های غذایی هم کار هر کسی نیست و خیلی از این تقلب ها جز با آزمایش های علمی دقیق، قابل تشخیص نیستند.به طور مثال، براساس آمارهای اعلام شده از سوی کانون انجمن‌های صنفی مواد غذایی، ٩٩‌درصد آبلیموهای موجود در بازار کشور، ردی از آبلیموی واقعی در آنها وجود ندارد و کاملا تقلبی است.یعنی وقتی آبلیمو را روی غذا می ریزید و میل می کنید، فقط احساس می کنید که در حال مزه کردن آبلیمو هستید، اما در واقع، شما در حال مزه کردن ترکیبی از آب و اسید سیتریک هستید.استفاد از جوهر لیمو یا جوهر کاه در آبلیمو به حدی فراگیر است که تقریبا می توان گفت پیدا کردن آبلیموی واقعی دربازار، پیدا کردن سوزن در انبار کاه است.

فناوری به مدد متقلبان آمده است!

به دلیل اینکه عمده تقلب های غذایی در مراکز تولیدی غیر مجاز اتفاق می افتد، هیچ آمار رسمی از میزان تقلب های غذایی در ایران وجود ندارند، اما کارشناسان صنایع غذایی تخمین می زنند که میزان تقلب های غذایی در محصولات غذایی گرانقیمت، بسیار بیشتر از محصولات ارزان قیمت است.

دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با سیناپرس توضیح می دهد: عمده تقلب های غذایی در زمانی اتفاق می افتد که ماده اولیه یک محصول غذایی در بازار، گران باشد. در این شرایط، سودجویان دست به کار می شوند و با جایگزین کردن ماده اولیه ای ارزان قیمت به جای مواد اولیه گرانقیمت، محصولی تقلبی به مشتری عرضه می کنند.

عده ای از تولیدکنندگان صنایع غذایی هم پیدا می شوند که به قول عزیزی، در مراحل ابتدایی تولید مواد غذایی، قانون را رعایت می کنند و در فرآیند تولید، تقلب نمی کنند، اما رفته رفته که محصولشان جا افتاد و در بازار مشتری های خاص خودش را پیدا کرد، شروع به تقلب می کنند و محصولات غذایی تقلبی را به جای اصل به مصرف کننده می فروشند.

نکته مهمی که رئیس انجمن علوم و صنایع غذایی ایران روی آن تاکید دارد، اعتماد نکردن به ساختار ظاهری فرآورده های غذایی است. یعنی شاید در ظاهر، یک ماده غذایی از بو و رنگ مطلوبی برخوردار باشد، اما این مساله اصلا دلیل بر این نمی شود که آن فرآورده غذایی از تقلب سودجویان در امان مانده باشد.

تقلب‌های غذایی با رشد فناوری در حال افزایش است.شاید تا چند دهه قبل، آب ریختن در شیر، رایج ترین تقلب غذایی به حساب می آمد، اما حالا فناوری کاری کرده که به ماهیت واقعی همه غذاهایی که می خوریم، شک می کنیم.

در این بین، چندی قبل رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو هم در اظهارنظری قابل تامل، اعلام کرد که تقلب‌های غذایی با رشد فناوری در حال افزایش است. یعنی شاید تا چند دهه قبل، آب ریختن در شیر، رایج ترین تقلب غذایی به حساب می آمد، اما حالا فناوری کاری کرده که به ماهیت واقعی همه غذاهایی که می خوریم، شک می کنیم.

استفاده غلط از فناوری برای ضربه زدن به مردم، موجب شده که همگام با رشد علم و نوآوری، تقلب های صنایع غذایی هم روز به روز پیچیده تر و مرموزتر شود.

یک چشمه از تقلب های ناب غذایی

در همین لحظه که این گزارش به نگارش درمی آید، احتمالا چند تقلب بدیع و دست اول در صنایع غذایی هم به بازار مصرف آمده که ما از آن بی خبریم.

اضافه کردن روغن های ارزان قیمت در ظروف روغن زیتون که روغن گرانتری به حساب می آید و ریختن قند مایع گلوکز در عسل طبیعی برای افزایش وزن عسل های طبیعی، دو نمونه خیلی رایج از تقلب در بازار مصرف فرآورده های غذایی است.

بیرون کشیدن چربی طبیعی شیر و جایگزین کردن روغن ارزان قیمت پالم هم نمونه دیگری از تقلب های رایج در صنایع غذایی است که آوازه آن تا مدت ها ورد زبان مردم بود. همچنین اضافه کردن کاکل ذرت در زعفران هم یک چشمه دیگر از تقلب های رایج است که خلوص محصول نهایی را به شدت پایین می آورد.

جالب است که به گفته اهل فن، از یک کندوی زنبور عسل در بهترین حالت فقط 3 تا 14 کیلوگرم عسل طبیعی برداشت می شود، اما متقلبان با اضافه کردن شکر در عسل، گاهی تا 90 کیلو عسل از یک کندو تولید می کنند.

بدتر از همه اینکه گاهی برخی محصولات به نام عسل طبیعی به مشتری به فروش می رسد، اما عملا هیچ عسلی در کار نیست؛ طوری که متقلبان صرفا با ترکیب گلوکز و اسانس، محصولی به نام عسل به مشتری می فروشند، بدون آنکه روح زنبور عسل هم از آن محصول، خبردار شده باشد!

در این بین، فرآورده های گوشتی هم از نگاه تیزبین متقلبان، در امان نمانده است. اضافه کردن پودر استخوان یا مواد ازته غیرپروتئینی، تقلبی رایج در فرآیند تولید فرآورده های گوشتی است. استفاده از تاج و پوست مرغ برای ساخت سوسیس و کالباس هم که نمونه فراوانی از تقلب در صنایع غذایی است.

استفاده از روغن تفاله زیتون که با پارافین خوراکی مخلوط می شود هم نمونه دیگری از تقلب های غذایی در مواد گرانقیمت است که با نام روغن زیتون طبیعی و حتی گاه در بسته بندی های شکیل به فروش می رسد.

 

نکته قابل تامل اینجاست که حتی گاهی در تهیه روغن زیتون، هیچ نشانی از گیاه زیتون در محصول نهایی دیده نمی شود؛ طوری که تولیدکننده متقلب با ترکیب پارافین، روغن مایع و اسانس زیتون، محصولی با نام روغن زیتون اصل به مشتری می فروشد که هیچ اثری از زیتون واقعی در آن وجود ندارد.

اضافه کردن پودر کدو یا کدوی پخته در رب های خانگی، افزودن نشاسته و جوش شیرین در ماست، استفاده از روغن نباتی و گل سفید در برخی کشک های تولیدی، ترکیب کردن شیر با وایتکس برای به تاخیر انداختن فساد محصول، رنگ کردن هندوانه های قاچ شده، ریختن جوش شیرین در نان، ذوب کردن پیه و چربی گوشت های زائد حیوان برای تولید روغن حیوانی، ریختن ضایعات گوشت در گوشت های چرخ کرده، ترکیب کردن برنج های ایرانی و خارجی و فروش آن به عنوان برنج معطر و درجه اول، فقط یک چشمه از هزاران تقلبی است که در صنایع غذایی اتفاق می افتد.  

فقط از مواد غذایی با نشان استاندارد استفاده کنید

بی انصافی است که همه را با یک چوب برانیم و تقلب های غذایی را به همه تولیدکنندگان صنایع غذایی نسبت دهیم. اغلب تولیدکنندگان صنایع غذایی، افراد با اخلاقی هستند که تحت هیچ شرایطی، محصول تقلبی به دست مشتری نمی دهند، اما متقلبان و سودجویان این عرصه، فعالیت های موثر تولیدکنندگان قانونی را هم تحت تاثیر قرار می دهند؛ به همین دلیل است که اتفاقا یکی از مهم ترین حامیان مقابله با سودجویان صنایع غذایی، افرادی هستند که با شرافت، محصولات غذایی سالم به مشتریان می فروشند.

دانشیار دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم تاکید دارد: آن دسته از مواد غذایی و بسته بندی شده ای که دارای نشان استاندارد و پروانه ساخت هستند، هیچ مشکل بهداشتی ندارند و مردم با خیال راحت می توانند آن را استفاده کنند.

دکتر ناصر کلانتری در گفتگو با سیناپرس می افزاید: در آن دسته از مواد غذایی که دارای مجوز وزارت بهداشت هستند، مواد افزودنی و نگهدارنده کنترل شده ای استفاده می شود. بنابراین مردم بدون نگرانی می توانند از آنها استفاده کنند، چرا که کارشناسان متخصصی وجود دارند که به صورت مستقل از وزارت بهداشت بر فرآیند تولید و توزیع مواد غذایی نظارت می کنند و هر مورد غیرمجازی را گزارش می دهند.

این متخصص تغذیه خاطرنشان می کند: امروزه در برخی از شبکه های اجتماعی، با انتشار مطالب بدون منبع و بی پایه و اساس، بهداشت روانی جامعه را بر هم می زنند و از تقلب های عجیب غذایی حرف می زنند که عده ای از آنها هم شایع است.

به طور مثال، واردات خرماهایی که داعش، آنها را آلوده کرده است از جمله شایعه های بی پایه و اساسی است که در شبکه های مجازی، دست به دست می چرخد.

کلانتری عنوان می کند: با وجود اینکه نظارت بر مواد غذایی، توسط وزارت بهداشت و کارشناسان مربوطه وجود دارد، نمی توان گفت که هیچ مواد غذایی تقلبی در سطح کشور وجود ندارد. متاسفانه دیده می شود که کارگاه های زیرزمینی، بدون مجوز به تولید و بسته بندی مواد غذایی مشغول هستند و با این کار، سلامت جامعه را به خطر می اندازند.

مشاور وزیر بهداشت عنوان می کند: مردم باید توجه کنند که هرگز مواد غذایی خود را از مراکز غیرشناسنامه دار خریداری نکنند، چرا که ممکن است به بیماری های خاص مثل سرطان مبتلا شوند. مردم باید فقط از مراکز عرضه مواد غذایی که دارای مجوز وزارت بهداشت هستند، استفاده کنند.

قائم مقام سابق معاونت بهداشت وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه این کارگاه های تولید کننده مواد غذایی باید شناسایی و گزارش شوند، خاطرنشان می کند: اگر در نزدیکی محل زندگی کسی، چنین کارگاه های غیرقانونی و زیرزمینی وجود دارد، باید سریعا به مسئولان مربوطه گزارش شود. برخی گمان می کنند، این گزارش تخلف به معنای بریدن نان کسانی است که از این راه، امرار معاش می کنند و به همین دلیل از انتقال اطلاعات آنها به مراکز نظارتی، خودداری می کنند، در حالی که نباید فراموش کرد که در واقع این افراد متخلف هستند که با بریدن سلامتی از خانه های مردم، برای خود سرمایه جمع می کنند.

این دانشیار دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید می کند: مسئولان در وزارت بهداشت نیز باید نظارت ها را قوی تر کنند و در این مسیر، واحدهای نظارتی نیز باید به کمک دولت بیایند. البته نباید فراموش کرد که وظیفه اصلی بر دوش خود مردم است تا بتوان مثلا جلوی کارخانه های تقلبی که از کاه و اسید سیتریک، آبلیمو تهیه می کنند را گرفت.

بدیهی است که در صورت تشدید نظارت ها در صنایع غذایی، سیل تقلب ها نیز فروکش می کند. البته وجود جریمه های پنج تا 10 هزار تومانی برای تقلب های غذایی هم موجب شده که متقلبان از این خلا قانونی بهره ببرند و با خیال راحت تری به فروش محصولات تقلبی در بازار روی بیاورند.

 

گزارش: مریم طالبی

No tags for this post.