سرقت ادبی و علمی غیر اخلاقی است

متاسفانه در برخی از موارد این بهره گيری از آثار ديگران شامل منابع و قالب های مختلف اطلاعاتی مانند كتاب، مقاله، پايان نامه، برنامه رايانه‌ای، نت موسيقی ، فيلم و…می تواند خسارت های شدیدی به صاحبان اثر وارد کند و سبب خدشه دار شدن فعاليت های اقتصادی و مادی مولف و ضایع شدن حقوق معنوی و جايگاه اجتماعی و علمی صاحب اثر بشود. این مساله در بعد وسیع‌تر می تواند بر اعتبار علمی دانشمندان ایرانیان خدشه وارد کرد.

دکتر محمدعلی زلفی گل، استاد شیمی و رییس پیشین دانشگاه بوعلی سینا در این باره به خبرنگار سیناپرس گفت:  طبیعی است که تقلب و بدل هر چیز ارزشمندی نیز در بازار وجود داشته باشد؛ امروزه سرقت های ادبی و علمی به دلیل ارزشمند بودنشان نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا در حال انجام است. این امر هیچگاه به صفر مطلق نمی رسد. این مشکل باید با مدیریت درست به کمترین میزان خودش برسد. البته هم اکنون حساسیت بیش از حدی نسبت به ایران در خصوص این اتفاق طبیعی دنیا، وجود دارد. البته باید هم این حساسیت ها وجود داشته باشد و این مساله جای خوشبختی دارد.

پژوهشگر نمونه دوره‌های مختلف دانشگاه بوعلی سینا افزود: ریشه تمام این مشکل ها شاید اختصاص بیش از حد دانشجویان تحصیلات تکمیلی ارشد و دکترا به یک استاد باشد. یک استاد وقت کافی برای مدیریت کار همه دانشجویان ندارد. اغلب دانشجویان ما در دانشگاه ها پذیرفته می شوند، بی آنکه فکری در مورد میزان دانشجویان و استادان آن رشته تحصیلی شود.

این دانشمند پر استناد جهانی در رشته شیمی اظهار کرد: تمام این مسایل باید ریشه ای رفع و شیوه پذیرش دانشجویان و آموزش و پژوهشی کشور نیز اصلاح شود. مثلا سازمان سنجش باید اسم تمامی استادان دانشگاه های دولتی و غیر دولتی را روی سایت بزند تا دانشجو از همان ابتدا با استاد مکاتبه داشته باشد و از همان ابتدا استادش را انتخاب کند نه اینکه پس از پذیرش دانشجو، دانشگاه به دنبال استادی برای او باشد. اغلب تعداد زیادی دانشجو به یک استاد داده می شود و استاد وقت کافی برای اینکه مقاله‌ها و تز یا پایان نامه های آنها را مدیریت کند، ندارد.

دبیر انجمن شیمی ایران بیان کرد: هرگاه نظارت ها کم بشود ایرادها خودشان را نشان می دهند و مشکل ها فرصت بروز و ظهور پیدا می کنند. متاسفانه اخیرا هم در مجامع خارجی با انتشار مقاله ای، به خرید و فروش علم در ایران پرداخته شده است. ریشه تمام این مشکل ها به نداشتن توازن بین تعداد دانشجو و استاد راهنما و شیوه پذیرش نادرست و غیر علمی دانشجویان ما در کشور مربوط می شود.

وی به شیوه نظارتی پایگاه های اطلاعات علمی برای رصد مقاله ها اشاره کرد و گفت: هم اکنون در پایگاه های اطلاعات علمی این امکان وجود دارد که وقتی مقاله ای توسط فردی منتشر می شود، آن مقاله به وسیله هم صنفان پژوهشگر مورد بررسی قرار بگیرد. در صورتی که دیتاها و اطلاعات تکرار ناپذیر باشد، کاملا مشخص می شود اما شاید وجود سیستمی که تمام صحت علمی مقاله ها را بررسی و رصد کند غیرممکن باشد.

زلفی گل ادامه داد: کار نظارت علمی این مقاله ها به مرور زمان توسط خود نهاد علم انجام می پذیرد یعنی هم صنفان یک پژوهشگر وقتی نتایج آن تحقیق را منتشر می کنند، به مرور اگر تکنیک ها و دانش آن مقاله و تحقیق جعلی یا تکرار پذیر نباشد، مشخص می شود. پژوهشگران دیگر تکرار پذیر بودن یا نبودن دیتاها و قابل استناد بودن آنها را تایید می کنند. هم اکنون نهاد علم این کار را انجام می دهد اما به روز نیست. ممکن است جعلی بودن و اورجینال نبودن و درست نبودن دیتاهای یک مقاله علمی پس از گذشت 20تا 30 سال مشخص شود.

ساختارهای دانش مدار، آموزش و پژوهش هدفمند، پیش نیاز اقتصاد مقاومتی هستند یعنی اگر ما می خواهیم کشورمان از نظر اقتصادی کارهایش درست پیش برود، باید ساختارهای دانش مدار داشته باشیم و آموزش و پژوهش مان نیز هدفمند باشد به گونه‌ای که تحقیقات و پژوهش و آموزش ما کار کارآفرین تولید کند باعث نوآوری و فناوری بشود. با این شیوه ای که ما الان در پیش گرفته ایم ما بیشتر کارجو به جای کار آفرین تربیت می کنیم.

وی سرقت ادبی و علمی را کار غیر اخلاقی عنوان کرد و گفت: به نظر من کسانی که این کار را انجام می دهند از نظر ژنتیکی و روانپزشکی، انسان های مشکل داری هستند زیرا انسان عاقل دست به انجام چنین کاری نمی زند. انسان عاقل هیچ وقت سند مکتوبی علیه خودش در دنیا علم منتشر نمی کند. این کار تنها از کسانی که کم عقل هستند یا مشکل روحی و روانی یا ژنتیکی دارند، سر می زند.

رییس پیشین دانشگاه بوعلی سینا همچنین با نقدی بر کاربردی نبودن مقاله های عملی اظهار کرد: متاسفانه هم اکنون بیشتر تحقیق ها و مقاله های ما در کشور بنیادی هستند و جنبه کاربردی خیلی کمی دارند و اغلب موضوع‌های آنها دردی از مردم جامعه برطرف نمی کند. من فکر می کنم باید سیستم آموزش و پرورش ما تغییر پیدا کند. باید پژوهشگران ما به گونه ای پرورش پیدا کنند که در راستای نیازهای جامعه تحقیق بکنند. هم اکنون درصد قابل توجهی از این افراد برای رفع نیازهای جامعه تحقیق نمی کنند و بیشتر به دنبال پاسخی برای پرسش های ذهنی خودشان هستند؛ هرچند این نوع تحقیق ها نیز باعث گسترش مرزهای دانش می شود ولی نیازهای جامعه را رفع نمی کند.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه هم اکنون آموزش و پژوهش ما هدفمند نیست. آموزش و پژوهش ما باید از مقاطع پایین تر نهادینه شود. ما باید از مقاطع پایین تر در آموزش و پرورش و پس از آن در آموزش عالی کشور ذهن دانشجویان مان را به سمتی هدایت کنیم که باعث شکوفایی استعدادها در زمینه خلاقیت و نوآوری( نه محفوظات و نقالی علمی) بشود؛ هم اکنون در کشور ما بیشتر نقالی و ترویج علم به جای تولید علم، فناوری و نوآوری صورت می گیرد.

ساختارهای دانش مدار، آموزش و پژوهش هدفمند، پیش نیاز اقتصاد مقاومتی هستند یعنی اگر ما می خواهیم کشورمان از نظر اقتصادی کارهایش درست پیش برود، باید ساختارهای دانش مدار داشته باشیم و آموزش و پژوهش مان نیز هدفمند باشد به گونه‌ای که تحقیقات و پژوهش و آموزش ما کار کارآفرین تولید کند باعث نوآوری و فناوری بشود. با این شیوه ای که ما الان در پیش گرفته ایم ما بیشتر کارجو به جای کار آفرین تربیت می کنیم.

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا