آموزش و پرورش از سال 1345 متحول نشده بود

حجت الاسلام و المسلمین دکترمحی الدین بهرام محمدیان، رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش در این خصوص گفت: آموزش و پرورش از سال 1345 که نظام تعلیم و تربیت را اقتباس کرده دچار تحول نشده بود. نداشتن چنین تحولی باعث شد تا محصولی تولید نشود و در نتیجه تولید فرهنگی نیز نداشته باشیم.

وی تدوین و اجرای سند تحول بنیادین را گامی بسیار موثر در تولید فرهنگ عنوان کرد و افزود: مناسب ترین حرکت در این حوزه تغییر محتوای درسی و تربیت معلمان است.

وی بیان کرد: هم اکنون یک بخش از محتوای آموزشی ما مربوط به مباحث علمی و بخش دیگر مربوط به مباحث ناظر بر جهان بینی و نگاه فرهنگی ما است. در همه دنیا مباحث علمی یکی است. مثلا  2 2 برابر با 4 است اما مباحث ناظر بر جهان بینی و نگاه فرهنگی ما باید متناسب با نظریه تعلیم و تربیت اسلامی و فرهنگ اسلامی بهبود پیدا کند.

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: با وجود اینکه نویسندگان کتاب های درسی، معلمان و دانش آموزان ما همه مسلمان بودند اما هیچ وقت در برنامه های درسی مان به علت فاعلی و علت غایی یک مساله توجه نمی شد. مثلا همیشه باد در کتاب های درسی می‌وزید. باران می بارید. گیاه می رویید اما عنوان نمی شد فاعل اینها کیست و علت غایی آن چیست. ما قانون های طبیعی را بریده از منشا آن( قانون های منهای تفسیر) می خواندیم. ما دنبال این نوع نگاه در آموزش و پرورش هستیم.

تفاوت تعلیم و تربیت اسلامی و غیر اسلامی

محمدیان اظهار کرد: در سند تحول، بحث ما فقط شهروند نیست بلکه بحث ما داشتن یک حیات طیبه است. انسان‌ها تنها 50  یا 80 سال زندگی نمی کنند بلکه انسان‌ها زندگی‌شان امتداد دارد بنابراین ما می‌گوییم شیمی و فیزیک نه تنها برای  زندگی مادی بلکه برای زندگی اخروی مان نیز است. اگر ما شیمی خواندیم زندگی روزمره مان بهبود پیدا می کند، زندگی آخرتمان هم بهبود پیدا می کند.

وی به تفاوت تعلیم و تربیت اسلامی و غیر دینی پرداخت و گفت: نظام تعلیم و تربیت غیردینی می خواهد فقط همین دنیا را درست کند اما نظام تعلیم و تربیت اسلامی به زندگی اخروی نیز فکر می کند. ما به هراندازه بتوانیم این تفکر را عملیاتی کنیم و دانش آموزان‌مان را در فکر، علم و ایمان متناسب با هم رشد بدهیم، همانقدر هم پیروز خواهیم بود  بنابراین فرقی نخواهد کرد که چند درصد محتوا لفظ هایش عوض شده است.

هم اکنون یک بخش از محتوای آموزشی ما مربوط به مباحث علمی و بخش دیگر مربوط به مباحث ناظر بر جهان بینی و نگاه فرهنگی ما است. در همه دنیا مباحث علمی یکی است. مثلا  2 2 برابر با 4 است اما مباحث ناظر بر جهان بینی و نگاه فرهنگی ما باید متناسب با نظریه تعلیم و تربیت اسلامی و فرهنگ اسلامی بهبود پیدا کند.

سایه و روشن های تغییر محتوای کتاب های درسی

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به اینکه تغییر محتوای کتاب های درسی بر اساس چه اصولی تغییر پیدا می کند، گفت: محتوای کتاب ها هر سال تغییر نمی کند بلکه گاهی اوقات با تصویب سیاست های کلی مانند سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، آموزش و پرورش، جمعیتی، زیست محیطی و… تغییر پیدا می کند. مثلا ما امسال( سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل) 600 نقطه را در کتاب های درسی همسو با اقتصاد مقاومتی اصلاح کردیم. این 600 نقطه 600 صفحه نیست بلکه 600 نقطه متناسب با سن دانش آموز و موضوع درس آنهاست. مثلا در دوره ابتدایی چراغ لامپ رشته ای را به لامپ کم مصرف تبدیل کرده ایم تا تصویر ذهنی دانش آموز از چراغ این نوع لامپ ها باشد.

وی ادامه داد: همچنین ما برای آموزش عدد 1 تا 5، یک خانواده پنج نفره( 3 فرزند به همراه پدر و مادر) را ترسیم کرده ایم که قصد ناهار خوردن دارند. برای هریک از آنها یک بشقاب نشان داده ایم. قابلمه را نشان دادیم که خالی شده و در بشقاب ها غذا است. همچنین نان صنعتی که دور ریز ندارد را در تصویر گنجانده ایم. ما با انجام این کار چند هدف( توجه به سیاست جمعیت دو و سه فرزندی، دور ریز نداشتن نان صنعتی، استفاده به اندازه غذا و اسراف نکردن) را دنبال کرده ایم.

محمدیان گفت: همچنین ما برخی مفاهیم اقتصادی مانند کالای کمیاب، پس انداز، منابع ملی، ثروت ملی، انرژی های تجدیدناپذیر و انرژی تجدیدپذیر، انرژی پاک  را وارد محتوای درسی کرده ایم. در کتاب های درسی مان نیز تصویر کالاهایی ساخت خارجی دیده نمی شود. مثلا ما برای درس آمادگی دفاعی تصویر ناو جنگی جماران را استفاده کرده ایم. از سوی دیگر سعی کرده ایم در کتاب هایمان جزایر خودمان را  نشان دهیم.

اما و اگرهای آموزش زبان

وی به نحوه آموزش زبان در کتاب های درسی اشاره کرد و افزود: سال ها پیش در شورای عالی آموزش و پرورش تصویب شد که آموزش زبان خارجی کشور به صورت سوپرمارکتی باشد یعنی زبان‌های آلمانی، فرانسوی، روسی و ایتالیایی هم در مدارس تدریس شود. مصوبه ای که باید اجرایی شود.

محمدیان با تاکید بر اجرای این مصوبه، گفت: هرچند این مساله مورد توجه آموزش و پرورش بود اما بعدا مورد غفلت قرار گرفت. یعنی ما اساسا مطالعه نکردیم که چقدر به این زبان ها نیاز داریم؟ آمایش سرزمین نکردیم. معلم برای آن تربیت نکردیم و بررسی نکردیم اگر تنوع و پراکندگی زبان باشد از چه روش های آموزشی استفاده کنیم. دانش آموزان را  نیز در معرض آگاهی از این مصوبه قرار ندادیم. رهبری نسبت به این موضوع هشدار دادند و فرمودند کاری نکنیم آموزش زبان منحصر بشود. حق دانش آموزان و خانواده هایشان است که نسبت به این موضوع آگاهی یابند. اگر دانش آموزی به زبان فرانسه علاقه دارد باید فرانسه یادبگیرد. اگر خانواده ای دوست دارد فرزندش زبان ایتالیایی یاد بگیرد چه اشکالی دارد می تواند این نوع زبان را فرا بگیرد. امروزه ما در کشور نیاز داریم که نیروهایی در این حوزه تربیت کنیم.

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش همچنین به طراحی کتبی برای آموزش زبان اقوام در سازمان پژوهش اشاره کرد و افزود : ما زبان اقوام را از گنجینه‌های زبانی و ادبی کشور و پشتوانه زبان فارسی می‌دانیم و قصد داریم از این گنجینه‌ها استفاده و آموزش زبان اقوام را در محیط مجازی ارایه کنیم؛ البته این آموزش تنها برای یک قوم نیست بلکه به عنوان مثال اگر بخواهیم محتوای آموزش زبان آذری را آماده کنیم مختص آذربایجان غربی و شرقی نخواهد بود بلکه برای همه علاقه مندان به زبان آذری قابل استفاده است. اکنون در حال طراحی این محتوا هستیم که آن را به صورت مجازی و در شبکه رشد بارگذاری و ارایه کنیم.

 

گفتگو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.