در آموزش و پرورش شناختی هدف یادگیری است

امروزه در کشور مدارس مختلفی اعم از دولتی،غیرانتفاعی،شاهد،مدارس شناختی و….وجود دارد که هرکدام نحوه آموزش خاصی را پیش گرفته اند و والدین ازاین جهت به دنبال بهترین مدرسه و نوع آموزش برای فرزندان خود هستند .دکتر محمود تلخابی عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان و مدیر گروه ذهن، مغز و تربیت پژوهشکده علوم شناختی،در خصوص مدارس شناختی گفت:نوع آموزش در این مدارس متفاوت است و باروش های سنتی و معمول فرق دارید.

وی افزود:  این حوزه مثل همه حوزه های کاربردی علوم شناختی یک حوزه نو و جدید در دنیا وهمچنین کشور محسوب می‌شود .همچنین  يافته هاي علوم شناختي تأثيرات عميقي را در سالهاي اخير بر آموزش و پرورش دنیا بر جاي گذاشته است به طوری که اميد آن مي رود که اثر بخشي اين نهاد کهن روز به روز ارتقا يابد. اينک کشورهاي پيشرفته پروژه هاي سنگيني را در زمينه کاربرد علوم شناختي در آموزش و پرورش در دست اجرا دارند و با تأسيس مدارس شناختي در حال تجربه اين رويکرد در آموزش و پرورش هستند.

بنابراین بعداز آنکه یافته های علوم شناختی توانست درحوزه های مختلف در دانشگاه های دنیا به نوآوری هایی برسد و منابعی رادر این زمینه تولید کند، مدارس و مراکز آموزشی هم به این حوزه علاقه مند شدند تا این یافته ها  را در روش ها و طراحی فعالیت هایشان استفاده کنند.

دبیر کارگروه آموزش و پرورش شناختی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی عنوان کرد: امروزه از دومنظر می توان به وضعیت آموزش شناختی در کشور نگاه کرد ؛ منظر اول توسعه این حوزه به عنوان یک قلمرو جدید مطالعاتی در سطح دانشگاه هاست  که در کشور ما تقریبا همزمان با آنچه در دنیا بوده این رشته را دایر کرده و پژوهشکده علوم شناختی برای اولین بار در شته ذهن ،مغز، تربیتبه فعالیت پرداخته است.همچنین هدف از تاسیس این رشته مطالعه زمینه های عملی و اجرایی آموزه های علوم شناختی در مدرسه و کلاس درس برای بهبود یادگیری دانش آموزان است و درنهایت منجربه این شد تا این رشته مصوبه وزارت علوم قرار گیرد و از سوی دیگر برخی دانشگاه ها علاقه مند به دایر کردن رشته ذهن،مغز و تربیت شدند، ازجمله آنها میتوان به دانشگاه شهید چمران اهواز و فردوسی مشهد اشاره کرد که امسال دانشگاه شهید چمران اهواز مجوز جذب دانشجو دراین رشته را اخذ کرد. گفتنی است، اولین دانشجویان مربوط به پژوهشکده علوم شناختی بوده اند و امسال چهارمین دوره جذب دانشجویانتوسط این پژوهشکده صورت می‌گیرد.

دکترمحمود تلخابی مجری طرح «طراحی الگوی جامع آموزش و پرورش شناختی برای مدارس ابتدایی ایران» دراین باره به خبرنگار سیناپرس گفت:این طرح با حمایت ستاد علوم شناختی انجام و منجر به تدوین30 اصل آموزش و پرورش شناختی بر اساس اهداف مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی شد که در ادامه آن پروژه‌هایی در ستاد طراحی و در حال اجرا هستند.

وی به عناوین این پروژه‌ها اشاره کرد و گفت: مطالعه تأثیر روش تدریس گفت و شنود بر شبکه توجه، طراحی بسته آموزشی مبتنی بر هوش موفق، طراحی اصول و روش‌های اصلاح رفتار با رویکرد شناختی، طراحی الگوی سنجش شناختی در آموزش، طراحی الگوی مفهومی و عملیاتی مدیریت آموزش با رویکرد شناختی، طراحی ساز و کار ثبت به روش‌های آموزش و پرورش شناختی و طراحی مدل ارزیابی مدارس شناختی پروژه‌های در حال اجرا با حمایت ستاد هستند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان و مدیر گروه ذهن، مغز و تربیت پژوهشکده علوم شناختی در خصوص اینکه مدارس شناختی چه تفاوتی با  مدارسی که به روش سنتی آموزش میدهند دارند ،گفت: این تنوع مدارس از یک حیث خوب است و قدرت انتخاب را به اولیا می‌دهد تا آچه که از مفهوم تربیت و مدرسه در ذهن دارند، را بیایند. اما در مورد فرق این مدارس باید گفت؛ در مدارس شناختی تلاش می شود تا یادگیری عمیق اتفاق بیافتد و عمدتا با ایجاد فرصت تعمق،حل مسئله،فکر  ،اکتشاف، پژوهش و فرصت استفاده از ظرفیت شناختی برای عمیق شدن یادگیری انجام شود . در واقع دراین مدارس  تلاش بر یادگیری است. اما آنچه که به عنوان آموزش سنتی معمول است و آموزش را از جنس آموزش مستقیم تلقی  می‌کند ؛ آموزش به معنای انتقال دانش است و معلم آدم دانشمندی است که نحوه انتقال دانش را می‌داند وکلاس درس جایی است که درآن آموزش منتقل می‌شود .درحالی که در آموزش شناختی داستان معکوس است و بچه ها در کلاس درس  فرصت این را پیدا می‌کنند که به عنوان پژوهشگران نقش یادگیری را دنبال کنند و دانش را کشف کنند و به قواعد پی ببرند، دانش آموزان گزارشهایی از یافته ها را دسته بندی  می‌کنند و دانش توسط دانش آموزان ساخته می شود و معلم دیگر نقش انتقال دهنده دانش را ندارد .

تلخابی در ادامه افزود: آنچه که به عنوان وجه تمایز بین مدارس سنتی و شناختی وجود دارد این است که در مدارس سنتی یاددان مهم است و در مدارس شناختی یادگیری اهمیت دار. به تعبیری دیگر میتوان گفت ،درمدارس سنتی تاکید بر یاددان اهمیت بالایی دارد اما در مدارس شناختی خلق فرصت ها و یادگیری اهمیت پیدا می‌کند که الزامااین یادگیری  توسط معلم نیست و به عهدده خود دانش آموز بوده و او را  فعالانه درگیر فرایند شناختی شدن کردن است.

دبیر کارگروه آموزش و پرورش شناختی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی در باره بازخورد ها و تاثیرات چنین آموزشی در مدارس خاطرنشان کرد: در حال حاضر 2سال است که ستاد علوم شناختی  در ارتباطات بالایه های مختلف آموزش و پرورش است و  برای آشنا کردن مدارس با این رویکرد در ارتباط است.دراین راستا  مدارس  تابستانی نیر کلید خورد که با بیش از ده مدرسه درتهران این نوع اموزش را شروع کردیم  تا باالگوی این روش آشنا شوند که در حال حاضر فعالیت میکنند.

تلخابی از آینده این نوع آموزش و جایگزین شدن آن به جای آموزش سنتی گفت: بي ترديد در جمهوري اسلامي نيز با توجه به دستاوردهاي جديد روان شناسي، بازنگري جدي در نظام آموزش و پرورش ضروري است. ما نمي توانيم نسبت به دستاوردهاي علمي دنيا در زمينه آموزش و پرورش بي تفاوت باشيم. از سوي ديگر امواج جهاني شدن به عنوان يك واقعيت دير يا زود ما را نيز در بر خواهد گرفت. راه مقابله با اين امواج، طراحي نظام جديد آموزشي با توجه به يافته هاي جديد علمي و مبتني بر ارزشهاي ديني و فرهنگي جامعه خودمان است. اين تنها سدي است كه مي تواند در برابر سيل جهاني شدن مقاومت كند.

اگر مدارس اصرار به آموزش و پرورش سنتی داشته باشند روی آوردن به علوم و فنون جدید دیرتر سرعت می‌گیرد و جهت گیری روبه توسعه کندتر می‌شود

 وی افزود: اما اگر مدارس اصرار به آموزش و پرورش سنتی داشته باشند روی آوردن به علوم و فنون جدید دیرتر سرعت می‌گیرد و جهت گیری روبه توسعه کندتر می‌شود .این درست مانند زمانی است که فناوری می‌خواهد وارد کشور شود و مقاومت در برابرآن وجود دارد که تنها این کارزمان را برای استفاده از آن طولانی تر می کند.

این عضو هیئت علمی عنوان کرد: امروزه گستره دانش بشری به جایی رسیده که معلم باید به روز شود و نسل جدید خواهان تغییر با ابزارهای جدید است و روش سنتی را نمی پذیرد و آموزش شناختی به دنبال این است که وضعیت موجود را چه طور سامان دهد تا با وضعیت موجود آدم‌ها بتواند محیط تربیتی مناسبی را خلق کند و پاسخ گوی نسل جدید و شرایط اجتماعی ، فرهنگی و فناورانه باشدکه آدمها درآن زیست می‌کنند.

وی در پایان با اشاره به اینکهعوامل متعددی وجود دارد تا این نوع آموزش وارد آموزش و پرورش ما گردد ،گفت: عوامل متعددی مثل سیاست گذاری ،جهت گیری مدیران عالی در توضیح آموزش عالی برای ورود آموزش و پرورش شناختی به سیستم آموزشی ما وجود دارد و تصور من این است که جامعه مانیازمند امکان دادن به تنوع آموزش  در مدارس است و به دلیل تقاضا و نیاز های متفاوت در سطوح انتظاراتی که از مدرسه وجود دارد. در واقع .نهاد فرهنگ ،اقتصاد ،حاکمیت و معلمان آموزش دیده تاثیر به سزایی برنظام تعلیم و تربیت دارند . بنابراین در کنار این نهاد های قدرتمند در سطح کلان نهاد علم با حمایت معاونت علمی و فناوری ،پژوهشگاه ها و دانشگاه ها نیز باید در این راستا حمایت های لازم را داشته باشند.

 

 

گزارش: فرگل غفاری

No tags for this post.