ماهواره ها زندگی مردم آفریقا را متحول می کنند

اپراتور ماهواره‌ای بریتانیا آوانتی با همکاری سازمان فضایی بریتانیا و طی برنامه‌های فضایی مشارکت بین‌المللی، در حال راه‌اندازی دو برنامه جدید در آفریقا است. علاوه بر این، شرکت ماهواره‌ای 2 TS اخیرا خدمات ماهواره‌ای باند ka متمرکز بر آفریقا را به کمک ماهواره هولاس-2 شرکت آوانتی راه‌اندازی کرده است. با پشتیبانی برنامه‌های فضایی مشارکت بین‌المللی، شرکت آوانتی، صنعت بریتانیا و سیستم ماهواره‌ای پروژه آفریقا را رهبری می‌کند که این پروژه با استفاده از عملیات‌های پروازی مبتنی بر سیستم جهانی ناوبری ماهواره‌ای به سرعت در حال پیشرفت است.

آفریقای جنوبی با پشتیبانی سازمان فضایی آفریقای جنوبی و شرکت خدمات ناوبری و ترافیک هوایی آفریقای جنوبی، نقش مهمی را در پیشرفت سیستم ایفا می‌کند. هدف از برنامه‌های فضایی مشارکت بین‌المللی، تقویت روابط با کشورهایی است که تجربه زیادی در زمینه فضایی و فناوری‌های ماهواره‌ای ندارند. با ایجاد مشارکت بین این کشورها و بریتانیا و شرکت‌های بریتانیایی، فناوری‌های ماهواره‌ای در زندگی روزمره افراد مورد استفاده قرار خواهد گرفت که این به نوبه خود به بریتانیا کمک خواهد کرد که سهم خود از اقتصاد فضای جهانی را تا سال 2030 به میزان ده درصد افزایش دهد.

همچنین سیستم افزایش دهنده دقت مبتنی بر ماهواره SBAS از فرستنده ناوبری ماهواره آرتمیس شرکت آوانتی بهره خواهد برد. ماهواره آرتمیس حداقل تا پایان سال 2016 سوخت کافی خواهد داشت و به ماموریت خود ادامه خواهد داد و این ماهواره آفریقا، اروپا و نوار بزرگی از آسیا را پوشش می‌دهد. آوانتی با همکاری سازمان غیر دولتی تانزانیایی و یک شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنتی و اپراتور آفریقا، ارتباطات ماهواره‌ای باند ka  را برای بیش از 250 مدرسه فراهم خواهند کرد. با اجرای این پروژه، مناطق دور افتاده و روستایی نیز به فناوری اطلاعات و ارتباطات دسترسی خواهند داشت.

آفريقاي جنوبي در سال هاي ۲۰۱۱ و ۱۹۹۹ميلادي دو ماهواره بومي و ساخت اين كشور را در مدار زمين قرار داده است. وزير علوم و فناوري آفريقاي جنوبي در سال گذشته اعلام كرده بود كه كشورش درصدد ساخت و پرتاب يك ماهواره بومي پيشرفته با قابليت هاي بالا، در چارچوب برنامه هاي فضايي اين كشور است.

نالدي پاندور در حاشیه پرتاب ماهواره آفریقا اظهار کرده بود: « اين ماهواره كه سومين ماهواره بومي آفريقاي جنوبي خواهد بود، با توانايي عكس‌برداري با دقت بالا، قرار است در چارچوب برنامه‌هاي مديريت بحران و تغييرات آب وهوايي آفريقاي جنوبي در مدار پايين جو قرار داده شود و اين ماهواره جديد، بخشي از برنامه فضايي مديريت محيطي و منابع قاره افريقا بشمار مي‌آيد كه قراراست درچارچوب آن چند ماهواره با هدف نظارت بر تغييرات محيطي و آب وهوايي در قاره آفريقا به فضا پرتاب شود. »

در قاره آفريقا، آفريقاي جنوبي تنها كشوري است كه توانايي توسعه سيستم‌هاي ماهواره‌اي ازجمله مونتاژ، آزمايش ، يكپارچه‌سازي و پرتاب ماهواره را دارا مي‌باشد. با توجه به اتكاي زياد اقتصاد آفريقاي جنوبي به بخش‌هاي كشاورزي و ماهيگيري، اطلاعات بدست آمده از ماهواره‌هاي هواشناسي خصوصا درباره تغييرات آب و هوايي، براي اين كشور بسيار مهم شمرده مي‌شود. كشور آفريقاي جنوبي همچنين در حال حاضر به دنبال ايجاد يك مركز بزرگ فضايي(سانسا) است. تخمين زده مي‌شود كه در سال‌هاي آينده در حدود ۲۰ ماهواره براي تحت پوشش قرار دادن اين قاره به فضا پرتاب شوند.

 

خدمات ماهواره‌ای

هم اکنون حدود ۱۲۰۰ ماهواره دور زمین در حال گردش هستند و گردش مالی مربوط به ماهواره‌ها در سال ۲۰۱۴ حدود ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است. در حالی که ده سال پیش و در سال ۲۰۰۴، این رقم حدود ۷۵ میلیارد دلار اعلام شده بود. بدین ترتیب میزان گردش مالی بازار تجاری ماهواره در مقایسه با 10 سال حدود ۳ برابر رشد داشته است. در طی ۱۰ سال گذشته به طور متوسط در هر سال حدود ۱۱ درصد با رشد اقتصاد بازار ماهواره‌ها مواجه بوده‌ایم. آمار نشان می‌دهد که رشد ارزش صنعت ماهواره‌های فضایی همچنان بالاتر از رشد اقتصاد جهانی است. کارشناسان در بدترین حالت پیش‌بینی می‌کنند اگر همین روند رشد ادامه داشته باشد ۱۰ سال دیگر یعنی در سال ۲۰۲۴ بازار فناوری ماهواره‌های فضایی حدود ۷۰۰ میلیارد دلار گردش مالی خواهد داشت.

در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد گردش مالی بازار تجاری ماهواره‌ها به خدمات ماهواره‌ای مربوط می‌شود. همچنین براساس آمار امسال سهم تجهیزات زمینی در گردش مالی ۲۸ درصد، ساخت و تولید ماهواره حدود ۸ درصد و صنعت پرتاب نزدیک به ۴ درصد است.

بخش خدمات ماهواره‌ای شامل ارتباطات رادیویی، تلویزیونی، اینترنتی، مخابرات تلفن‌های همراه، سنجش از دور، سیستم‌های ناوبری و غیره است. در این بخش سهم ارتباطات تلویزیونی، با بیش از ۹۲ میلیارد دلار گردش مالی پیشتاز بوده و چندین برابر موارد دیگر سودآوری داشته است.

بیش از نیمی از ۱۲۰۰ ماهواره عملیاتی تا اواخر سال ۲۰۱۴ (نزدیک ۵۲ درصد) کاربرد مخابراتی و ارتباطی داشته‌اند. در این میان ۳ درصد را ماهواره‌های هواشناسی، ۵ درصد را ماهواره‌های علوم و اکتشافات فضایی، ۷ درصد را ماهواره‌های جاسوسی، ۸ درصد را ماهواره‌های موقعیت‌یابی و ناوبری، ۱۲ درصد را ماهواره‌های تحقیقاتی و ۱۳ درصد را ماهواره‌های سنجش از دور تشکیل داده‌اند. همچنین از میان ماهواره‌های مخابراتی حدود ۲۰ درصد دولتی و مابقی مربوط به بخش خصوصی است.

 

در طول دهه گذشته اقتصاد جهانی فضا بیش از بیش از 100 درصد رشد داشته است. در حال حاضر نیز فناوری فضایی با میانگین نرخ رشد سالیانه حدود 7 تا 10 درصد، به یکی از بخش‌های مهم اقتصاد و تجارت جهانی با سریع‌ترین نرخ رشد در جهان تبدیل شده است. از طرفی این فناوری به‌عنوان عامل بهبود وضع اقتصادی، رشد و افزایش توانمندی بسیاری از بخش‌های دیگر شامل حمل‌ونقل، بانک‌داری، ارتباطات و خدمات اینترنت، سلامت، کشاورزی و انرژی شناخته می‌شود.

در حال حاضر کشورهای درحال‌توسعه در تلاش‌های خود برای پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای از ابزار فناوری فضایی بهره می‌برند. در این کشورها ردپای فضا در بسیاری از علوم، صنایع و فناوری‌های دیگر نیز دیده می‌شود. همچنین برنامه‌های فضایی در این کشورها منجر به تولید محصولات جانبی حرفه‌ای شده‌اند که شرکت‌ها و بنگاه‌های داخلی و بخش تجاری غیر فضایی به طرق گوناگون از آن‌ها بهره برده‌اند. در یک جمله می‌توان گفت فضا برای این کشورها مهم است.

گردش مالی صنعت فضایی جهان در سال ۲۰۱۴ بیش از ۳۳۰ میلیارد دلار بوده است. از این مقدار ۳۹ درصد مربوط به محصولات تجاری فضایی و خدمات است. نزدیک ۳۷ درصد مربوط زیرساخت‌های تجاری فضایی و صنایع پشتیبان، ۲۴ درصد هم مربوط به بودجه‌های دولتی است.

آمارها نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری در فضا توانایی سودآوری بسیار بالایی در درازمدت و کوتاه مدت برای کشورها و دولت‌ها داشته است. نکته جالب اینجاست که تنها کشورهای ثروتمند نیستند از این منافع بهره‌مند شده باشند. با گسترش رقابت جهانی و کاهش هزینه فناوری فضایی، کشورهای درحال‌توسعه نیز با هدف بهبود اوضاع اقتصادی خود، در فضا سرمایه‌گذاری کرده و نتیجه‌های بسیار مطلوبی نیز گرفته‌اند. در تمامی این کشورها نخست زیرساخت‌ها به‌خوبی تعریف و اجرا شده و فناوری فضایی سال‌ها تحت حمایت دولت‌ها بوده است.

سالانه میلیاردها دلار از طرف بیش از ۸۰ کشور فعال در حوزه فضا درزمینه فناوری فضایی هزینه می‌شود و این سرمایه‌گذاری تبدیل به یکی از سودآورترین فعالیت‌های اقتصادی شده است. بخش خصوصی نیز درزمینه فناوری فضایی با فعالیت‌های متنوعی از پرداختن به موضوع توریسم فضایی گرفته تا تولید انواع ماهواره‌ها و سایر تجهیزات مرتبط به‌خوبی سودآوری این بازار را درک کرده است. این فناوری برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شغل ایجاد کرده و اقتصاد جهانی را به‌خوبی رشد داده است.

 

آینده فضایی

عصر فضا مدتی است که آغاز شده، مدتی که در مقایسه با اعصار دیگر بسیار کوتاه می‌نماید اما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که با تمام عصر‌های پیش از ما متفاوت است. زمانه‌ای که ۵۰ سال آن با ۵۰۰ سال در گذشته برابری می‌کند. چنین است که فاصله توسعه یافتگی کشورها با یکدیگر در چشم بر هم زدنی، سال‌ها افزایش می‌یابد و فناوری فضایی در این عصر میزانی است برای سنجش فاصله کشورها چرا که آینده از آن فضاست. امروزه اغلب کشورها به اهمیت فضا پی برده‌اند و هر یک سعی می‌کنند بنا بر وسع خود در این صحنه حضور یابند.

البته سال‌هاست ابرقدرت‌های فضایی به دلیل رویکرد اقتصادی از انجام برنامه‌های فانتزی رویگردان شده و به سمت برنامه‌هایی رفته‌اند که به جای تبلیغات و نمایش‌های رقابتی، در زندگی مردم کاربرد داشته و می‌تواند رفاه را برای مردم آن کشور فراهم سازد. با این وجود تنها کشورهای پیشرفته نیستند که نگاهشان را به فضا کاربردی کرده‌اند. نگاهي به مسير طي شده و برنامه‌هاي آينده کشورهای در حال توسعه‌ای که با وجود بودجه کم فضايي علاقه به راهيابي به فضا دارند، نشان مي‌دهد اين کشورها نیز با بضاعت کم با تکيه بر پروژه‌هاي کاربردي و توسعه عميق تعداد محدودي پلتفرم ماهواره‌اي و انتخاب هوشمندانه در انجام خريد، همکاري و يا بومي‌سازي در زمينه‌هاي مختلف بر مبناي محاسبات اقتصادي موفق شده‌اند از اندک سرمايه خود بهترين بهره را ببرند.

در برنامه‌های فضایی کشورهایی با وضعیت اقتصادی یا اجتماعی مشابه به ایران هيچ جايي براي کار تبليغاتي و نمایشی در نظر گرفته نشده است. رويکرد توسعه ماهواره‌برها نيز از نکات برجسته کشورهايي است که اندکي از توان مالي بيشتر برخوردارند. همچنين ماهواره‌هاي دانشجويي تنها با هدف آموزش نيروي متخصص و تحقيق و توسعه به آن پرداخته مي‌شود و در هيچ کشوري به پلتفرم‌هاي دانشگاهي به ديده ماهواره‌هاي عملياتي و تجاري نگاه نمي‌شود.

منبع

No tags for this post.