ماهواره‌برهای قدرتمند ایرانی
با این وجود تنها ١٠ کشور از توانایی پرتاب ماهواره به مدار برخوردار هستند که یکی از آنها جمهوری اسلامی ایران است.
به گزارش ویژه‌نامه نوروزی روزنامه شرق، شاید بتوان توانایی تولید موشک‌های ماهواره‌بر در کلاس‌های مختلف -برای پرتاب ماهواره‌های کوچک- را به‌عنوان برجسته‌ترین نقطه قوت در بخش فضایی کشور دانست. اتفاقی که موجب ورود ایران به باشگاه فضایی جهان با توانایی ساخت ماهواره، پرتاب و کنترل آن شده و کشورمان را به‌عنوان یکی از کشورهای پیش‌گام منطقه در فناوری فضایی مطرح کرده است. جمهوری اسلامی ایران همچنین به‌دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب از نوعی مزیت نسبی، برای پرتاب ماهواره به مدار و ساخت پایگاه‌های پرتاب فضایی مختلف برخوردار است. به همین دلیل است که اکنون به‌جز ماهواره‌برهای کوچک و سبک، بحث توسعه ماهواره‌برهای متوسط و سنگین و حتی ساخت پایگاه‌های پیشرفته فضایی در کشور مطرح است، اتفاقی که باتوجه به توانمندی‌های بخش دفاعی کشور هرگز دور از انتظار نیست.
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، اولین نهاد در یک کشور اسلامی است که توانایی تولید ماهواره‌بر را دارد و موشک‌های ماهواره‌بر ایران با چندین پرتاب متوالی به‌خوبی نشان داده‌اند که این نوع از فناوری کاملا تثبیت شده است. به‌جرات می‌توان گفت که درحال‌حاضر تمامی کشورهای فعال در فناوری فضایی، با پی‌بردن به اهمیت استقلال در پرتاب و دسترسی به فضا، توسعه ماهواره‌برهای بومی را جزو اصلی‌ترین برنامه‌های فضایی خود قرار داده‌اند، زیرا پیشرفت فضایی و طراحی و تولید ماهواره‌ها بدون توانایی تولید ماهواره‌بر یا پرتاب ماهواره به‌شدت در صنعت فضایی وابستگی به‌دنبال خواهد داشت. درحالی‌که تلاش ده‌ها کشور جهان برای دستیابی به فناوری پرتاب ماهواره تاکنون نتیجه‌ای نداشته است.
هم‌اکنون فضا به یک حوزه جدید اقتصادی تبدیل شده است و فعالیت‌های تجاری در این عرصه به‌طور خیره‌کننده‌ای هر روز پررنگ‌تر می‌شود؛ به همین دلیل بسیاری از کشورها به‌دنبال آن هستند که توانمندی خود را در انجام پرتاب‌های فضایی به‌حدی گسترش دهند که علاوه بر بی‌نیازشدن از دیگران، محل رجوع سایر کشورها برای فرستادن ماهواره به فضا قرار گیرند.
از طرفی به گفته کارشناسان، بازار بزرگ تجارت فضایی آینده در انحصار قدرت‌هایی قرار خواهد گرفت که توانمندی‌های خوبی برای قراردادن ماهواره در فضا کسب کرده باشند. یکی از انگیزه‌های اصلی این حرکت، در دست‌گرفتن گلوگاه اقتصاد فضایی جهان در آینده است. با وجود آنکه بازار ماهواره‌برها، سهم اندکی از کل گردش مالی صنعت فضا در جهان را دارد؛ اما نقش راهبردی ماهواره‌برها در اقتصاد فضایی آینده انکارناپذیر است. همچنین ماهواره‌برها از اصلی‌ترین زیرساخت‌های توسعه پایدار فضایی هستند که این کشورها تلاش دارند تا انحصار آن را در اختیار خود نگه دارند. با وجود این تنها کشورهایی مثل روسیه و آمریکا و از طرفی سازمان فضایی اروپا هنوز سهم عمده بازار پرتاب‌ها را در اختیار دارند.
نکته مورد توجه دیگر اندازه ماهواره‌برهاست. مدت‌ها بود که ماهواره‌ها روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شدند و نیاز به ماهواره‌برهای سنگین، بیش‌ازپیش احساس می‌شد. این گسترش ابعاد ماهواره‌ها به‌دلیل نیاز به افزایش طول‌عمر، افزایش توان و تعداد کانال‌ها صورت گرفت. به همین دلیل ابعاد و اندازه ماهواره‌برها هم، بیشتر شد و توانایی دسترسی به توانایی ساخت هم دشوارتر.
گرچه پیشرفت‌های فناوری، امکان انجام ماموریت‌های وسیع علمی را فراهم کرده است، ولی طولانی‌بودن زمان آماده‌سازی این‌گونه ماهواره‌ها و هزینه‌های گزاف ساخت آنها از یک‌سو و پیچیدگی این‌گونه پروژه‌ها ازدیگرسو باعث شد تا ساخت و اجرای پرتاب‌گرهای تجاری کوچک، دوباره از سرگرفته و پرتاب این سامانه‌ها دوباره عملی شوند.
این نوع پرتاب‌گرها علاوه‌بر کوچکی و ارزانی، امکان پیاده‌سازی و استقرار ماهواره‌های کوچک را در مدارهای پایین زمین فراهم می‌سازند. ازآنجاکه ماهواره‌های کوچک، تجهیزات محدودی را حمل می‌کنند و پرتاب آنها بسیار ساده‌تر از ماهواره‌های بزرگ است، این امکان برای کشورهای در حال‌توسعه و فاقد فناوری‌های پیشرفته فضایی نیز فراهم شده است تا بتوانند ماهواره اختصاصی خود را بدون وابستگی به کشورهای پیشرفته، در مدار قرار دهند. به‌این‌ترتیب کشورهای درحال‌توسعه قادر خواهند بود طرح‌های ارتباطاتی، توانایی‌های دفاعی و مشاهدات و بررسی‌های علمی خود را با هزینه‌های کم و بدون وابستگی به سایر کشورهای پیشرو در صنعت فضایی، اجرا کنند. اگرچه عملکرد این نوع ماهواره‌های کوچک به‌هیچ‌وجه قابل مقایسه با ماهواره‌های بزرگ نیست، ولی ایجاد این توانایی برای کشورهای یادشده از اهمیت بسزایی برخوردار است.
