گزارش تصویری و تحلیل فنی از بنای تاریخی امامزاده حسین رضا
بنای تاریخی امامزاده حسین رضا یکی از آثار تاریخی و ارزشمند ورامین محسوب شده و از نظر مذهبی نیز برای مردم این شهر دارای اهمیت فوق العاده ای است. این بنا از بیرون هشت ضلعی بوده و در هر ضلع آن یک طاق نمای تزئینی با قوس جناغی به چشم می خورد . گنبد بنا آجری و ساقه دار است که ساقه هشت ضلعی آن دارای هشت طاق نما است .
بنا به نوشته کتاب تذکرة الاولیا عطار نیشابوری ، حسین رازی از عرفای بزرگ شیعه بوده و فرزند ایشان نیز به نام یوسف بن حسین رازی ( یوسف رضا ) از عرفای معروف است. در پرونده ثبتی این اثر در اداره میراث فرهنگی نیز می خوانیم :« زیر گنبد با خط بسیار زیبای نسخ ، آیات قرآنی به رنگ مشکی تزئین شده است . در انتهای آن تاریخ سنه فی اول ذی قعده 841 هـ . ق درج شده است . علاوه بر این موارد در اتاقک ضلع غربی تعدادی سنگ قبر وجود دارد که برخی از آن ها تاریخ قرن هفت و هشت را دارا هستند .ظاهراً قبر حسین رازی در سردابه ای با حدود دو متر عمق در زیر ضریح فعلی دفن شده است . »
بنا دارای چهار ورودی بوده است که امروزه سه تای آن ها مسدود هستند و برای دسترسی به فضای داخل اتاق مقبره از ورودی ضلع شرقی استفاده می شود. بر اساس شواهد موجود، مشخص است که در گذشته در بالای هر ورودی یک نورگیر وجود داشته است که در حال حاضر مسدود است و در حال حاضر فقط نورگیر ضلع شمالی به صورت یک مشبک ، باز است.
در ضلع شرقی بنا یک اتاق مستطیل شکل وجود دارد که قسمت بیرونی آن با آجر سه سانتی پوشیده شده است .
قسمت داخلی و کف و دیواره های بنا تا ارتفاع 5/1 متری با سنگ گرانیت پوشیده شده است و پس از آن دیواره ها دارای پوشش گچ رنگ آمیزی شده هستند .
بخش الحاقی و جدید ساز دارای سقفی مسطح است و در کف آن تدفین های متعددی انجام گرفته است . و در سمت چپ گنبدخانه و ضلع جنوبی بنا نیز اتاق آرامگاهی جدیدی ساخته شده است که این دو بخش L مانند بنای قدیمی را در بر می گیرد .
بقعه اصلی گنبد خانه تنها بخش قدیمی بنا است که آن هم در طول زمان مورد دخل و تصرف قرار گرفته است . کف بنا سنگ مرمر و دیواره ها نیز تا ارتفاع 5/1 متری از سنگ گرانیت پوشیده شده اند . در بالای دیواره داخلی و قبل از شروع ساقه گنبد ، یک ردیف کتیبه قرآنی به رنگ سبز دور تا دور دیواره ها امتداد یافته است .
در بالای این کتیبه چهار فیلپوش و چهار طاق نما بنا را پلان مربع به هشت ضلعی تبدیل می کنند و در بالای آن ها نیز شانزده طاق نمای مستطیل شکل قرار دارد که گنبد بر روی آن اجرا شده است . در زیر سقف گنبد دو تیرک چوبی جهت مهار رانش گنبد کار گذاشته شده است.
ضریح بنا فلزی و جدید است که در وسط گنبد خانه قرار دارد . در ضلع جنوبی بنا یک اتاق کوچک هشت ضلعی است که در آن قبر فردی به نام سید محسن سرکی و دخترش اشرف سادات سرکی قرار دارد.
بنا به نوشته کتاب تذکرة الاولیا عطار نیشابوری ، حسین رازی از عرفای بزرگ شیعه بوده و فرزند ایشان نیز به نام یوسف بن حسین رازی ( یوسف رضا ) از عرفای معروف است.
در پرونده ثبتی این اثر در اداره میراث فرهنگی نیز می خوانیم :
« زیر گنبد با خط بسیار زیبای نسخ ، آیات قرآنی به رنگ مشکی تزئین شده است . در انتهای آن تاریخ سنه فی اول ذی قعده 841 هـ . ق درج شده است .
علاوه بر این موارد در اتاقک ضلع غربی تعدادی سنگ قبر وجود دارد که برخی از آن ها تاریخ قرن هفت و هشت را دارا هستند .
ظاهراً قبر حسین رازی در سردابه ای با حدود دو متر عمق در زیر ضریح فعلی دفن شده است . »
در صفحه 177 کتاب بقاع متبرکه استان تهران در مورد این بنا چنین نوشته شده است :
« … بنا دارای گچبری های زیبا و خطوط برجسته ای از آیات قرآن می باشد که قسمت هایی از آن از بین رفته و فقط گچبری داخل حرم باقی مانده است . کاشی های معرق باقی مانده بر روی محراب ( در بازدید انجام شده توسط نگارنده، محرابی دیده نشد ) این بنا نیز به عصر مغول باز می گردد . ضریح آلومینیومی بقعه به ابعاد 5/2 ×2 × 2 متر در سال 1369 نصب شده است . »
این بنا به شماره 2937 و در سال1379 به ثبت رسیده است .
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمد حسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.
