رويدادهاي آسماني ارديبهشت ماه
مدير انجمن نجوم آماتوري ايران روز يكشنبه در گفت و گو با ايرنا گفت: ساعت 18 امروز پنجم ارديبهشت، ماه در زمينه صورت فلكي كژدم قرار مي گيرد كه در علم هيات قديم، از اين وضعيت با عنوان 'قمر در عقرب' ياد مي شد.
مهندس مسعود عتيقي ادامه داد: ساعت 18 روز سه شنبه، ماه از محدوده اين صورت خارج مي شود و با توجه به نوع قرار گيري اين صورت فلكي، كمترين مدت اقامت ماه در طول يك ماه قمري در زمينه اين صورت است.
وي عنوان كرد كه ميان اين صورت و برج فلكي كمان، صورت فلكي سيزدهم دايره البروج با عنوان مار قرار دارد كه كمتر از آن ياد مي شود و براي بيان منزل ماه طي اين دو شبانه روز، از همان برج فلكي كژدم(عقرب) ياد مي شود. بديهي است حضور ماه در زمينه اين صورت آسماني به معناي نزول بلايا! نبوده و اين گونه موارد فاقد اعتبار علمي است.
مدير انجمن نجوم آماتوري ادامه داد: دوشنبه 6 ارديبهشت ساعت 08:43 سياره سرخ بهرام در جدايي 4.9 در جنوب ماه قرار خواهد گرفت و ساعت 23:58 نيمه شب اين تاريخ سياره حلقه بر گردن كيوان 3.3 درجه جنوب ماه خواهد بود و اين اجرام اجتماع زيبايي با وجود نور ماه پس از بدر خواهند داشت.
عتيقي گفت: چهارشنبه 8 ارديبهشت ساعت 18:21 سياره سرخ بهرام 4.8 درجه شمال ستاره دل كژدم قرار مي گيرد و پنجشنبه 9 ارديبهشت ساعت 12:44 ظهر اين روز ستاره تير 3 درجه جنوب خوشه ستاره اي پروين مي باشد. (وضعيت روز در ايران)
وي ادامه داد: شنبه 11 ارديبهشت ساعت 07:59 صبح اين روز ماه به وضعيت تربيع آخر مي رسد و سه روز بعد يعني سه شنبه 14 ارديبهشت ماه در ساعت 05:57 به گره نزولي مي رسد (گره ها دو نقطه تقاطع مدار ماه و مدار زمين است كه در گره نزولي ماه از بالاي مدار زمين به پايين آن مي رود).
به گفته عتيقي، پنجشنبه 16 ارديبهشت بارش مشهور ساليانه اتا دلوي با ميزان بارش ساعتي سمت الراسي40 تا 60 شهاب در ساعت در اين تاريخ از راه مي رسد. نبود نور مزاحم ماه فرصت مناسبي براي مشاهده شهاب هاي اين بارش است. آسيا به ويژه بخش جنوب شرق آن شرايط به مراتب بهتري براي مشاهده اين بارش دارد. ذرات به جا مانده از دنباله دار مشهور هالي، عامل اين بارش است. براي ساكنان نيمكره شمالي در اوج بارش 30 تا 40 شهاب پيش بيني مي شود.
مدير انجمن نجوم آماتوري ايران گفت: جمعه 17 ارديبهشت، ماه ساعت 23:59 نيمه شب اين روز به وضعيت ماه نو مي رسد. ماه نو شرايطي است كه كره ماه بين زمين و خورشيد است.
همچنين در ساعت 08:44 صبح اين تاريخ، ماه به فاصله 357 هزار و 828 كيلومتري حضيض زميني خود مي رسد.
عتيقي گفت: يكشنبه 19 ارديبهشت در ساعت 13:13 ظهر اين روز ستاره مشهور چشم گاو(دبران) در پشت ماه با 6% روشنايي مخفي خواهد شد. متاسفانه وضعيت روز در كشورمان، اجازه رصد اين اختفا را به علاقمندان نمي دهد. شمال شرق آسيا فرصت مناسبي براي رصد و بررسي علمي اين پديده خواهند داشت.
*** آغاز هفته جهاني ستاره شناسي
وي ادامه داد: دوشنبه 20 ارديبهشت برابر با 9 ماه مه ميلادي هفته جهاني ستاره شناسي آغاز مي شود.
عتيقي با اشاره به اينكه در بيش از 20 سال اخير، با ايجاد هفته اي به نام هفته جهاني نجوم ، شيفتگان ستاره شناسي فرصت بيشتري ( از جمله مناسبت تعطيل ملي پايان هفته)جهت آشنا سازي عموم مردم با اين دانش آسماني را در اختيار خواهند داشت، گفت: انجمن نجوم آماتوري ايران همچون ساليان گذشته برنامه هاي متنوعي را به همراه ايده نو امسال، به اجرا در خواهد آورد كه در خبرهاي بعدي، اطلاعات آن در اختيار عموم علاقمندان قرار خواهد گرفت.
***گذر سياره تير از مقابل خورشيد
وي همچنين يادآوري كرد كه در اين تاريخ يعني 20 ارديبهشت سياره تير به مقارنه داخلي مي رسد و يك گذر نادر از غزال تيزپاي منظومه خورشيدي يعني سياره تير از مقابل خورشيد را نيز در اين زمان شاهد خواهيد بود.
عتيقي ادامه داد: در اين موقع، سياره تير (عُطارد) مستقيما بين زمين و خورشيد در فضا جابجا مي شود. در حالي كه رصد گذر ناهيد نياز به تلسكوپ ندارد، اما براي مشاهده گذر تير نيازمند ابزارهاي رصدي مجهز به فيلتر خورشيدي هستيم و رصدگران لازم است با تلسكوپهاي مجهيز به پالايه(فيلتر) مخصوص رصد خورشيد، براي مشاهده اين پديده نادر اقدام نمايند تا بتوانند سياره تير را بصورت خال سياهي در حال عبور از جلو صورت مهر تابان مشاهده نمايند.
به گفته وي، در هر 100 سال(يك قرن) مي توانيم شاهد 13 عبور از سياره تير در مقابل خورشيد باشيم. آخرين گذر سياره تير در سال 1382 در كشورمان با انعكاس گسترده خبر آن در خبرگزاري ها و رسانه هاي جمعي همراه بود و پخش زنده اين پديده از شبكه بين المللي خبر در همكاري گروه آموزش كاربردي انجمن نجوم آماتوري ايران، اولين پخش زنده رويدادهاي تلويزيوني خاص همچون گذر بحساب مي آمد.
مدير انجمن نجوم آماتوري ايران گفت: شمال، مركز وجنوب امريكا، مكزيكو، بخش هايي از اروپا، آسيا و آفريقا شاهد عبور اين جرم از مقابل خورشيد هستند. در كشورمان متاسفانه رصد مراحل ابتدايي اين رخداد امكان پذير است اما در ادامه، اين پديده با غروب خورشيد در ايران همراه خواهد شد. شرق امريكا بهترين مكان براي رصد گذر تير در سال 1395 است.
به گفته عتيقي، براي رصد اين پديده ضمن مراقبت از چشم ها، بايد از روزهاي قبل، ضمن آماده سازي ابزارهاي مطالعاتي و در نظر گرفتن پالايه (فيلتر استاندارد رصد خورشيد) براي تلسكوپ ها و ساير ابزارهاي رصدي و تصوير برداري از گذر، بايد موقعيت لكه هاي خورشيدي را بر روي مهر تابان مشخص نمود و با توجه به زمان عصرگاهي گذر، با رصدگاه و يافتن موقعيتي با ديرترين زمان غروب خورشيد در آنجا آشنا شد تا رصد به مراتب دقيق تر و علمي داشته باشيم.
***روز جهاني ستاره شناسي
مدير انجمن نجوم آماتوري ايران ادامه داد: جمعه 24 ارديبهشت ساعت 21:32 ماه به وضعيت تربيع اول خواهد رسيد و شنبه 25 ارديبهشت كه برابر 14 ماه مه ميلادي است؛ طبق اعلام ليگ جهاني برگزاري اين مناسبت بين المللي، روز جهاني ستاره شناسي در سال جاري است.
به گفته عتيقي، آماتورهاي سراسر جهان در يك روز خاص، يك صدا، شعار واحد آسمان به همه تعلق دارد و دعوت از مردم براي لذت بردن از مشاهده زيبايي هاي آسمان، برنامه هاي عمومي سازي را براي اشاعه اين دانش كهن و آسماني به اجرا در مي آورند.
وي خاطرنشان كرد: انجمن نجوم آماتوري ايران به عنوان اولين برگزار كننده منطبق با تقويم جهاني(از سال 1380 تا كنون) همه ساله با ايده اي نو به استقبال اين مناسبت فرا گير مي رود و در سال جاري، با توجه به هدف ليگ جهاني برگزار كننده، به جاي آنكه مردم به رصدخانه ها بروند، تجهيزات رصدي را به ميان مردم خواهد آورد و برنامه هاي جذاب علمي ترويجي خاصي را براي عموم مردم به اجرا در خواهد آورد كه از طريق رسانه ها وبگاه انجمن به اطلاع عموم خواهد رسيد.
به گفته عتيقي، همه ساله با يك روش نجومي خاص، از ميانه ماه آويل تا ميانه ماه مه، روز شنبه اي كه به تربيع اول ماه (ماه به عنوان جرم دوست داشتني زميني ها) نزديك باشد، روز جهاني ستاره شناسي نامگذاري مي شود. كه طبيعتا با توجه به فاز ماه، در هر سال، روزي متفاوت در اين بازه زماني خواهد بود. ساعت 14:00 اين روز ستاره مشهور دل شير از صورت فلكي به همين نام، به جدايي 2.3 درجه اي شمال ماه مي رسد. در اين شبانگاه ماه كمترين فاصله را با ستاره مذكور دارد.
مدير انجمن نجوم آماتوري ايران گفت: يكشنبه 26 ارديبهشت آخرين روز از هفته جهاني ستاره شناسي است. ساعت 2 بعد ازظهر اين تاريخ نيز، برجيس غول منظومه خورشيدي به جدايي 2 درجه در شمال ماه قرار ميگيرد. همچنين در ساعت 01:09 بامداد بعد از نيمه شب اين تاريخ كره ماه به گره ديگر مدار خود با مدار زمين ميرسد و به بالاي مدار زمين صعود مي كند.
عتيقي ادامه داد: چهارشنبه 29 ارديبهشت، ستاره سماك اعزل باز هم در نزديكي ماه و ساعت 18:37، در 5.1 درجه جنوب اين نزديكترين همسايه زمين ديده مي شود. در همين شب و ساعت 02:36 بامداد پنجشنبه 30 ارديبهشت ماه در اوج زميني خود و در فاصله 405 هزار و 934 كيلومتري زمين قرار مي گيرد.
