افزایش مقاومت گیاه کلزا به تنش های محیطی

مدیریت مناسب این تنش ها می تواند ضمن کاهش زیان کشاورزان، به تولید پایدار و با بازده بالاتر کمک نماید. با دستمایه قرار دادن چنین هدفی، گروهی از محققان کشورمان به موفقیت هایی در کاهش اثر تنش اسمزی روی گیاه کلزا با استفاده از نوعی تنظیم کننده رشد گیاهی دست یافته اند.

گیاهانی که در کشاورزی مورد کشت و کار قرار می گیرند، در معرض انواع و اقسام تنش های محیطی هستند. یکی از مهم ترین این تنش ها «تنش اسمزی» است. این تنش باعث می شود که روابط مربوط به فشار آب در خاک به ضرر گیاه تغییر کرده و گیاه مورد نظر را از دسترسی به رطوبت کافی باز دارد. بدین ترتیب بذر چنین گیاهانی ضمن تاخیر در جوانه زنی، دچار مشکلاتی نظیر کاهش درصد کل جوانه زنی و کاهش رشد گیاهچه اولیه می گردند.

یکی از روش هایی که برای مقاوم کردن بذر گیاهان در مقابله با تنش ها از جمله تنش اسمزی به کار می رود، پیش تیمار کردن آن ها با مواد و محلول های مختلف یا اصطلاحا «پرایمینگ» است. در فرایند پرایمینگ فعالیت های آنزیمی بذر تسریع شده و این خود منجر به افزایش سوخت و ساز و رشد گیاهچه درون بذر می شود.

برای پرایمینگ بذور، روش های متفاوتی وجود دارد که خیساندن در محلول های مختلف یکی از این روش ها است. برای خیساندن بذور از آب، محلول های اسمزی خاص، محلول ریز مغذی ها و محلول های حاوی تنظیم کننده های رشد گیاهی استفاده می شود.

در همین راستا، پژوهشگرانی از دانشگاه های شیراز و فردوسی مشهد، اثر پرایمینگ بذر یکی از مهم ترین گیاهان دانه روغنی مورد کشت و کار در ایران یعنی گیاه «کلزا» را با استفاده از محلول تنظیم کننده رشدی تحت عنوان «سایکوسل» مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند. نتایج این پژوهش که با هدف افزایش مقاومت و تحمل گیاهچه های کلزا نسبت به تنش اسمزی انجام گردیده است، در آخرین شماره «مجله پژوهش های بذر ایران» منتشر گردیده است.

طبق یافته های این مطالعه پژوهشی، پیش تیمار یا پرایمینگ بذور گیاه کلزا با محلول سایکوسل به طور قابل توجهی باعث افزایش پارامترهای جوانه زنی نظیر طول و وزن ریشه چه و ساقه چه و همچنین بهبود قدرت یا بنیه رشدی بذرها گردیده است. به طوری که برای مثال در بالاترین تنش اسمزی اعمال شده در آزمایش، کاربرد محلول سایکوسل با غلظت 5/3 گرم در لیتر، بنیه بذرها را به میزان حدود 83 درصد و طول ریشه چه را به میزان 123 درصد نسبت به بذور تحت تنشی که پیش تیمار نشده بودند، افزایش داده است.

افزایش طول ریشه چه، یکی از فاکتورهایی است که در هنگام تنش های مختلف از جمله تنش اسمزی به کمک گیاه می آید. ریشه بلندتر، سطح بیشتری را برای جذب رطوبت در اختیار داشته و شانس بیشتری برای برخورد با خاک مرطوب خواهد داشت.

برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را ببینید.

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا