ایران روزی چند بار می‌لرزد؟
گرچه ممکن است شما هیچ‌یک از این زمین‌لرزه‌ها را احساس نکرده باشید، اما گاهی در شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشور بیش از 700 زمین‌لرزه با بزرگی بیش از یک در مقیاس امواج درونی را ثبت و تعیین محل می‌شود که همه این زمین‌لرزه‌ها در ایران و نواحی مرزی کشورمان روی‌داده است. در حقیقت هیچ روزی نیست که در کشور ما زلزله‌ای ثبت نشود. سالانه بیش از ده هزار زمین‌لرزه در کشور ثبت و تعیین مکان می‌شود. در حقیقت به‌طور متوسط روزانه 25 تا 30 زمین‌لرزه در کشور ما اتفاق می‌افتد.
بعضی از زلزله‌های کوچک در مرکز لرزه‌نگاری کشور ثبت نمی‌شود. این موضوع با توجه به تراکم ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در نقاط مختلف کشور، قابل‌درک است. در بعضی مناطق کشور مانند البرز مرکزی زلزله‌هایی که بزرگی آن‌ها کمتر از یک باشد، هم می‌توان ثبت کرد. مرکز لرزه‌نگاری کشور با 105 ایستگاه لرزه‌نگاری در قالب 19 شبکه و چهار پایگاه لرزه‌نگاری به‌صورت تک ایستگاه در سراسر کشور فعالیت می‌کند. در مرکز لرزه‌نگاری کشوری، بخش پایش مسئولیت تعیین مکان و بزرگی زمین‌لرزه‌های سراسر کشور را بر عهده دارد که این بخش به‌صورت 24 ساعته رویداد زمین‌لرزه‌های کشور را به مراجع ذی‌ربط گزارش می‌دهد. علاوه بر بخش پایش در 16 مرکز شبکه در شهرهای مختلف کشور نیز نیروها در قالب نوبت‌های کاری 24 ساعته مستقر هستند که در کنار همکاری با بخش پایش، رویداد زمین‌لرزه‌های کشور را به‌صورت منطقه‌ای اطلاع‌رسانی می‌کنند.
به‌طور متوسط روزانه 25 تا 30 زمین‌لرزه در کشور ما اتفاق می‌افتد.
هر ایستگاه لرزه‌نگاری به لرزه‌سنج‌های بسیار حساسی مجهز است که به‌طور پیوسته حرکت‌ها و لرزش‌های بسیار ضعیف زمین را ثبت می‌کند و به‌صورت برخط یا آنلاین این اطلاعات را به مراکز شبکه و بخش پایش زمین‌لرزه‌های کشور ارسال می‌کند. اطلاعات ثبت‌شده در ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در بخش پایش روی نمایشگرها به نمایش درمی‌آید و رویداد زمین‌لرزه‌ها به کمک نرم‌افزارهای تخصصی زلزله‌شناسی به‌طور خودکار مشخص می‌شود و از طریق سیستم صوتی هشدار‌دهنده اطلاع‌رسانی می‌شود. این دستگاه‌ها می‌توانند به‌طور خودکار زمین‌لرزه‌های بزرگ را تعیین مکان کنند. پس از بررسی اطلاعات از سوی کارشناسان، زمین‌لرزه با دقت بالاتری تعیین مکان شده و بزرگی آن محاسبه می‌شود و به‌این‌ترتیب می‌توان از طریق وب‌سایت مرکز لرزه‌نگاری کشوری، سامانه اطلاع‌رسانی سریع که به مراکز مدیریت بحران وامداد و نجات کشور اختصاص دارد و همچنین نمابر و پیام کوتاه این رویداد زمین‌لرزه‌ای را اطلاع‌رسانی کرد.
ثبت زمین‌لرزه‌ها به‌طور کامل و در همه مناطق ایران برای زلزله‌های با بزرگای کمتر از 4 ممکن نیست. هنوز پوشش کامل و یکنواختی در همه بخش‌های ایران با تراکم یکسان دستگاه‌ها و ایستگاه‌های زلزله‌نگاری وجود ندارد، در بخش‌های مرکزی، شمالی و غربی ازنظر پایش زمین‌لرزه‌ها – حتی زلزله‌های با بزرگای کمتر از 4 یا 3- پوشش بهتری وجود دارد و در بخش‌های شرقی و جنوب شرقی این پوشش به‌گونه‌ای است که پایش و ثبت منظم زلزله‌های با بزرگای کمتر از 4 هنوز به شکل یکنواخت ممکن نشده است. اکنون امکان پایش زلزله‌های با بزرگای 4 یا بیشتر در کشور وجود دارد. بر اساس اطلاعاتی که از زمین‌لرزه‌های با بزرگای 4 تا 5 در کشور ثبت می‌شود، در سال حدود 250 زلزله در این اندازه در ایران رخ می‌دهد، بنابراین می‌توان برآورد کرد تعداد زمین‌لرزه‌های با بزرگای 3 تا 4 حدود 2500 رخداد در سال برای کل گستره ایران باشد. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت در روز حدود 7 زمین‌لرزه با بزرگای 3 تا 4 در کشور رخ می‌دهد. از سوی دیگر به‌طور اولیه می‌توان برآورد کرد تعداد روزانه زمین‌لرزه‌های با بزرگای 2 تا 3 در ایران به‌طور متوسط حدود 70 رخداد باشد. گرچه زمین‌لرزه‌های در این اندازه اکنون فقط در مناطقی مانند نواحی اطراف تهران که ازنظر دستگاه‌ها و شبکه‌های زلزله‌نگاری پوشش خوبی دارند ثبت و به‌طور منظم گزارش می‌شوند.
شدت زمین‌لرزه‌ها
زمین‌لرزه‌ها با دو مقیاس سنجش و اعلام می‌شوند. یکی از مقیاس‌هایی که برای شدت زمین‌لرزه از آن استفاده می‌شود مقیاس سنجش کمی یا بزرگی – عددی معادل قدر مطلق کل انرژی آزادشده در هنگام زمین‌لرزه – است. مقادیر ثبت و اعلام‌شده برای این مقیاس از کمتر از 1 تا حداکثر 5/9 بوده است. این عدد که معمولا به‌عنوان بزرگا، یا بزرگای ریشتر و یا گاه بزرگا در مقیاس امواج درونی زمین، در رسانه‌ها اعلام می‌شود مستقل از فاصله از کانون و همچنین مستقل از میزان خرابی است.
مقیاس دیگر مقیاس سنجش کیفی یا شدت است که بر اساس مشاهده میزان خرابی‌ها و پیامدهای ناشی از وقوع زمین‌لرزه اعلام می‌شود و معمولا از اندازه یک (شدت بسیار کم) تا 12 (نابودی و خرابی همه‌چیز) متغیر است. هرچه از کانون زمین‌لرزه دور شویم اندازه «شدت» زمین‌لرزه کم می‌شود و بنابراین بیشترین شدت زمین‌لرزه در کانون زمین‌لرزه مشاهده می‌شود. به محل مشاهده بیشترین شدت زمین‌لرزه «کانون لرزه ای زمین‌لرزه» می‌گویند و معمولا نام آن محل را به‌عنوان نام زمین‌لرزه هم در نظر گرفته می‌گیرند.
No tags for this post.
