توانبخشی از راه دور

این برنامه با هدف توسعه فناوری های هوشمند در حوزه توانبخشی فیزیکال، با توجه به مجموع شرایط اقتصادی و وضعیت بالینی بیماران ایرانی طراحی شده است و تاکنون طی انجام آن فناوری های بسیاری توسعه داده شده ا است. براساس تجربیات و دستاورد های این طرح بتازگی یک مرکز تحقیقاتی در این زمینه راه اندازی شده است. پیش از این نیز گروه پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف، با همکاری شهرداری تهران طرحی به نام حسنا برای استفاده از فناوری های توانبخشی به منظور پایش سلامت فیزیکی افراد سالمند اجرا شده بود.

دکتر بهزادی پور، استاد گروه بیومکانیک دانشگاه صنعتی شریف و از همکاران این برنامه هدف پژوهشگران را این گونه تشریح می کند: «هدف این است که بتوانیم پایش و هدایت تمرینات فیزیکی را به دستگاه های هوشمند واگذار کنیم که البته متخصصان در یک مرحله بالاتر بر این مجموعه نظارت داشته باشند.» وی می افزاید: «این ایده از مدت ها پیش تحت عنوان توانبخشی از راه دور در ذهن ما بوده است، اما تا کنون هزینه و قیمت این دستگاه ها و حسگرها بسیار بالا بوده و این یک مانع اصلی است تا این ابزارها به صورت عمومی و گسترده مورد استفاده قرار گیرد. اتفاقی که در این چند سال رخ داده این است که به دلیل برخی پیشرفت ها در حوزه فناوری این دستگاه ها و حسگرها به صورت ارزان تری قابل تهیه است، در نتیجه این ایده جان دوباره گرفت.»

رویای بیماران ایرانی برای توانبخشی جسمی ارزان

توانبخشی جسمی (فیزیکال) حوزه ای است که نیازمندانش افراد مستحق و نیازمند هستند. افرادی که سکته می کنند یا دچار تصادف می شوند تحرک خود را از دست می دهند و رفت و آمد برای آنها مشکل می شود. خانه نشینی بیماران موجب حذف آنها از جامعه می شود. بنا به گفته کارشناسان این موضوع با توجه به این که سن سکته در کشور ما نسبت به متوسط جهانی پایین تر بوده و باتوجه به این که فرآیند توانبخشی پرهزینه، زمانبر و محتاج به نیروی انسانی و رفت و آمد است موجب می گردد در اغلب موارد یک نیروی فعال جامعه به مصرف کننده ای تبدیل شود که روحیه خود را نیز از دست داده است. این در حالی است که در بسیاری موارد می توان با توانبخشی این افراد را مداوا کرد. استاد دانشگاه صنعتی شریف معتقد است هزینه بالای توانبخشی و قیمت گران دستگاه های مربوطه موانع بزرگی برای توانبخشی در ایران محسوب می شود.

بهزادی پور در این باره می گوید: «بحث توانبخشی در ایران اقتصاد نحیفی دارد. یعنی بیمار معمولا توان پرداخت هزینه بالا ندارد و تعرفه ها هم روی این قضیه محدودیت ایجاد می کند. اغلب دستگاه ها هنگامی که وارد می شوند به دلیل هزینه بالایی که دارند تبدیل به یک وسیله تزئینی می شوند، یعنی کلینیک براساس تعرفه هایی که می تواند از بیمار بگیرد نمی تواند هزینه های آن را تامین کند.

در نتیجه اگر بتوان دستگاه های ارزانی ساخت که بر اساس کاربردهای داخلی بومی سازی شده باشند کار بزرگی در این حوزه صورت گرفته که در برنامه دانشگاه صنعتی شریف نیز این دیدگاه رعایت شده است.»

دانشگاه در نقش تامین کننده فناوری

گروه بیومکانیک دانشگاه صنعتی شریف با توجه به شرایط و نیازهای کشور از چند سال پیش فعالیت های خود را برای کمک به بیماران نیازمند توانبخشی آغاز کرد که اکنون این تلاش ها در قالب برنامه ای راهبردی دنبال می شوند.

بهزادی پور درباره این برنامه می گوید: «طی این برنامه کلی، تاکنون پرو ژه های مختلفی اجرا شده است. پروژه ربو7 که یک ربات برای توانبخشی مچ دست بود و در جشنواره رازی برنده جایزه شد، یکی از تجربه های موفق و قدیمی پژوهشگران دانشگاه شریف بود. همچنین طرح حسنا نیز از دستاوردهای دیگری بود که طی اجرای برنامه گروه بیومکانیک به دست آمد. این طرح برای استفاده از فناوری های توانبخشی به منظور پایش سلامت جسمی افراد سالمند در نظر گرفته شده است.

در این طرح با کمک فناوری های نوین هوشمند، سلامت حرکتی سالمندان به صورت مستمر پایش می شود. علاوه بر این نیازمندان به فعالیت های توانبخشی می توانند با استفاده از خدمات این طرح، اقدامات درمانی خود را با دقت و انگیزه بیشتری پیگیری کنند.

طرح حسنا که با همکاری شهرداری تهران انجام می شود، حول این محور است که ما از فناوری هایی مثل رباتیک، سیستم های هوشمند، پردازش تصویر، پردازش سیگنال و دانش های پایه ای مانند بیو مکانیک و حتی علوم توانبخشی مثل فیزیوتراپی استفاده کنیم و فناوری را به خدمت بگیریم. برای این که فرآیندهای توانبخشی به صورت هدفمند و با سنجش دائم بتواند اتفاق بیفتد؛ یعنی به جای این که سنجش ها به صورت کیفی و لزوما توسط متخصص انجام شود، توسط یک دستگاه و به صورت اتوماتیک اتفاق بیفتد.»

بهزادی پور همچنین به فعالیت های دیگر گروه بیومکانیک دانشگاه شریف اشاره کرده و می گوید: «تقریبا از دو سال پیش در این گروه پروژه بزرگی را شروع و سعی کردیم مجموعه ای از دستگاه های نسبتا ارزانقیمت را با استفاده از فناوری های موجود مورد استفاده قرار دهیم. ایده اولیه این بود که به دلیل ارزان بودن این دستگاه ها بتوانیم در خانه از آنها استفاده کنیم؛ یعنی بیماران سکته ای، ضایعات نخاعی و افرادی که نیازمند توانبخشی های فیزیکی هستند، این دستگاه ها را به امانت در اختیار داشته باشند تا بتوانند به صورت فشرده در خانه تمرینات توانبخشی را دنبال کنند.» استاد گروه بیومکانیک دانشگاه صنعتی شریف در ادامه همچنین به تاسیس مرکز تحقیقات فناوری های توانبخشی عصبی هوشمند دکتر موفقیان بر اساس تجربیات این گروه اشاره کرده و هدف از ساخت این مرکز را توسعه سیستم های هوشمند به منظور درمان و توانمند سازی بیماران دچار اختلال حرکتی ذکر می کند.

مسیر پیش رو

بهزادی پور تحقق ایده توانبخشی از راه دور را یکی از افق های آینده برنامه راهبردی گروه بیومکانیک معرفی کرده و می گوید: «با وجود آن که ایده توانبخشی از راه دور سابقه دارد، اما محصولات هوشمند توانبخشی که فناوری اصلی در این مسیر است سابقه چندانی ندارند، اما من معتقدم این حوزه به علت نیازی که به آن وجود دارد، اگر روی آن سرمایه گذاری های لازم شود تا دستگاه نزد بیمار برود به جای آن که بیمار به آن مراجعه کند، می تواند یک تحول ایجاد کند. به همین دلیل ما این راه را ادامه می دهیم تا به جایی برسیم که این فناوری بتواند به صورت کاملا شخصی در اختیار افراد قرار گیرد تا افراد هر زمان که خودشان احساس نیاز می کنند از امکانات آن استفاده کنند.»

منبع:جام جم آنلاین

No tags for this post.