ربات جراح چشم دستاوردی از محققان دانشگاه خواجه نصیر

 سینا پرس: اخیرا دانشجویان دانشگاه خواجه نصیر موفق به طراحی و ساخت رباتی خاص برای انجام عمل جراح چشم شده اند؛ ویژگی این ربات در دنیا منحصر به فرد است. دستیابی به چنین موفقیتی باعث شد تا گفت و گویی اختصاصی با امیر مولایی، دانشجوی فارغ التحصیل رشته مهندسی مکاترونیک از خواجه نصیر الدین طوسی، مخترع ربات جراحی چشم انجام دهیم.

 

چه دلیل و انگیزه ای باعث شد تا شما چنین طرحی خلاقانه ای را اجرای کنید؟

همان گونه که یک هنرمند می تواند با استفاده از پالت رنگی یک اثر هنری بسیار زیبا خلق کند. یک مخترع هم می تواند با استفاده از هوش و ذکاوت و بکارگیری علم و دانش طرحی نو بیافریند. من نیز مانند بسیاری از مخترعان به دنبال ارایه ایده ای نو و متفاوت بودم. مدام ذهنم درگیر این مساله بود که چگونه رباتی برای انجام جراحی چشم بسازم؛ در نهایت طراحی و ساخت این ربات حدود 2-3 سال پیش به ذهنم خطور کرد. ابتدا طراحی ذهنی ربات را پیاده و پس از طی کردن مشکلات فراوان پیش رو، ساختار اولیه این ربات را طراحی کردم؛ معمولا ساختار کروی نیاز به ابزارهای خاص و پیچیده خود را دارد و مدل سازی آن نیز مشکلات خود را دارد. ساختار کروی این ربات ما را بر آن داشت تا دنبال ابداع روشی دیگر باشیم؛ روشی که مکانیزم اولیه آن با هزینه بسیار کمتر ساخته شود. در نهایت ما پس از طی کردن آزمون و خطاهای مختلف موفق به طراحی و ساخت این ربات شدیم.

 این ربات چه ویژگی خاصی دارد که آن را نسبت به سایر ربات های مشابه خارجی متمایز می کند؟

این ربات با چنین ویژگی منحصر به فردی برای اولین بار در دنیا ساخته شده است. داشتن یک نقطه ثابت در فضا یکی از بارزترین ویژگی های این ربات است؛ ما امروزه برای انجام جراحی های چشم کم تهاجمی نیاز به ابزاری داریم که بتواند بدون جا به جایی از یک نقطه وارد بدن شود و عمل جراحی را انجام دهد. ویژگی دوم و بارز این ربات حرکت در محدوده کاملا وسیع است. ایجاد یک نرم افزار شبیه سازی شده برای آموزش جراحی چشم به پزشکان از دیگر ویژگی های این ربات است؛ مدل چشم برای این نرم افزار طراحی شده است و پزشک متخصص و ماهر با استفاده از این نرم افزار و گرفتن سامانه هپتیکی( یکی از ویژگی هایی که کارآیی شبیه سازها را افزایش می دهد قابلیت هپتیک است .کاربر، واسط هپتیک، محیط مجازی و واحد پردازنده از اجزای اصلی این سیستم است) و با مشاهده مانتیور می تواند عمل جراحی را انجام دهد. زمانی که جراح ابزاری را بر می دارد این احساس و نیرو به ربات منتقل می شود. ربات اطلاعات را ذخیره و از راه دور این کار را انجام می دهد. جراح با استفاده از این سامانه می تواند مشاهده کند که آن سو چه اتفاقی در حال وقوع است.

این ربات قابلیت استفاده برای هر نوع عمل جراحی  چشم را دارد؟

عمل جراحی چشم به 2 دسته تقسیم می شود. این ربات برای انجام هر دو جراحی کاربرد دارد؛ برای جراحی قسمت بیرونی چشم مانند آب مراورید، شیاری در سطح خارجی چشم ایجاد می شود تا کدری چشم برطرف شود اما برای انجام جراحی داخل چشم ، ابزار جراحی وارد چشم می شود. در این نوع جراحی پزشک دسترسی به نوک ابزار ندارد و کنترل آن دشوار است. از سوی دیگر پزشک نمی تواند ابزار وارد شده را ثابت نگه دارد. در این روش پزشک تنها با سامانه هپتیکی سروکار دارد؛ تنها کافی است او سامانه را در دست بگیرد تا ضمن کنترل نوک ابزار و دقت بالاتر، عمل جراحی را انجام دهد.

با این حساب مهمترین مزیت استفاده از این نوع ربات چه چیزی است؟

افزایش کیفیت جراحی، کاهش لرزش دست جراح حین انجام جراحی، انجام عمل جراحی توسط پزشکان متخصص در مناطق دور افتاده و محروم از جمله مهمترین مزیت های استفاده از این ربات است.

در حال حاضر عملیات ساخت این ربات در چه مرحله ای به سر می برد؟

حدود یک سال پروسه ثبت اختراع این طرح طول کشید. در نهایت ما با سپری کردن مراحل مختلف تاییده اش را از سازمان پژوهش های علمی- صنعتی دریافت کردیم . اکنون برای اجرای نهایی این طرح نیاز به لطف و حمایت بیشتر مسوولان داریم؛ چنانچه حمایت مالی لازم تعلق گیرد این طرح در کمتر از یک سال به تولید انبوه خواهد رسید. همچنین ما به دنبال ثبت بین المللی این طرح هستیم. امسال قرار است در اروپا یک پروژه بین المللی با عنوان ربات جراح چشم تعریف و سرمایه گذاری انبوهی برای اجرای آن در نظر گرفته شود. پروسه ثبت این طرح هم 2-3 سال طول می کشد و هزینه ثبت آن نیز زیاد است.

توقع تان از مسوولان چیست؟

ما توقع مالی نداریم. تنها توقع ما این است که جلوی پایمان سنگ نندازند. من برای ثبت این طرح حدود یک سال دوندگی داشتم و به دلیل خدمت سربازی مشکلات فراوانی را پشت سر گذرانده ام. خستگی ثبت و گرفتن تاییده لازم آنقدر مرا مایوس کرده است که دیگر دست و دلم برای انجام کار جدید نمی رود. یک ماه فکر کردن برای تولید ایده مرا خسته نکرد بلکه دوندگی این یک سال مرا از پا درآورد.

 

No tags for this post.