تولد فراموش‌نشدنی آقای ماسک

ایلان ماسک، در حالی روز یکشنبه تولدش را جشن گرفت که نوزدهمین پرتاب موشک فالکون ـ 9 که یکی از کپسول های دراگون شرکت خصوصی صنایع فضایی او به نام اسپیس ـ ایکس را با خود به ایستگاه بین المللی فضایی می برد، دو دقیقه و نیم پس از پرتاب از سکو منفجر شد و بارانی از ذرات و بقایای این موشک به زمین بازگشتند.

شرکت اسپیس ـ ایکس یکی از پیشگامان ورود جدی بخش خصوصی به صنایع فضایی است. کارآفرین آینده نگری که پیشتر توانسته بود به کمک توسعه فناوری هایی نظیر سیستم های فشرده سازی، بانک های اطلاعاتی و ابداع سیستم مالی پی پال، ثروتی عظیم به دست آورد، اعتبار و ثروتش را در حوزه های غیرمنتظره ای سرمایه گذاری کرد. او در حوزه انرژی ایده شهر خورشید را توسعه داد؛ در راستای حمل ونقل، اتومبیل های الکتریکی تسلا را خلق کرد و در حوزه فضا شرکت فضایی را در بخش خصوصی تأسیس کرد که هم به اولین شرکت بخش خصوصی در حوزه فضا بدل شد، هم پس از عبور از آزمون های سختگیرانه ناسا توانست قراردادی با این سازمان برای اعزام محموله به مدار زمین منعقد کند که به اولین شرکت خصوصی نیز بدل شد و توانست حضور در صنایع فضایی را به صنعتی سودآور تبدیل کند.

بخش دولتی صنایع فضایی آمریکا حساب ویژه ای روی بخش خصوصی باز کرده است و در روزی که باراک اوباما در ابتدای دوران ریاست جمهوری اش عازم مقر ناسا شد تا طرح اصلاح چشم انداز برنامه فضایی این سازمان را مطرح کند، پیش از سخنرانی اش سراغ سکوی پرتابی رفت که فالکون ـ 9 روی آن قرار داشت و به توضیحات ایلان ماسک گوش داد. به همین دلیل هم بود که ناسا پس از بازنشسته کردن شاتل ها هیچ برنامه ای برای مدارهای نزدیک را توسعه نداد. آنها اعتقاد داشتند زمان آن فرارسیده است که سفر به مدارهای پایین که اینک به صنعتی در دسترس و رایج بدل شده را در اختیار بخش خصوصی قرار دهند؛ حتی اگر هزینه آن این باشد که مدتی برای رفت وآمد به ایستگاه فضایی و فرستادن بار و فضانورد به روسیه وابسته شوند.

شرکت های دیگری نیز وارد این بازی شدند و البته اسپیس ـ ایکس از همه موفق تر بود. در حالی که این شرکت در حال تلاش برای ارتقای کپسول های دراگون برای حمل فضانورد بود در نوزدهمین پرتاب کپسول بدون سرنشین خود دچار فاجعه ای عظیم شد و محموله خود را از دست داد. این محموله ازجمله دربردارنده قطعه مهمی بود که برای اتصالات آینده سفینه های فضایی با ایستگاه لازم بود.

اما باوجود خسارتی که این حادثه وارد کرده و باوجود شکست هایی که در سال های اخیر بخش خصوصی با آن مواجه شده است (ازجمله انفجار پرتابگر سیگنوس، حادثه سقوط فضاپیمای شماره دو متعلق به ویرژن گالاکتیک و همچنین تلاش ناموفق اسپیس ـ ایکس برای بازفرود آوردن موشک های پرتابگر خود). این پایان داستان بخش خصوصی در فضا نیست.

راه فضا، راه ساده ای نیست و رفتن در این راه، علاوه بر دلیری و هزینه زیاد، آمادگی مواجهه با شکست را نیز می طلبد. شرکت های خصوصی اگرچه قدم در راه باز شده پرواز به مدارهای پایین دست گذاشته اند، اما آنها از روشی متفاوت از سازمان های دولتی باید راهی این سفر شوند. اولین دلیل مهم شدن معادلات اقتصادی در بخش تجاری خصوصی است. آنها باید به دنبال روش هایی باشند که هزینه هر سفر را کاهش دهند تا سود خود را افزایش دهند و بتوانند هزینه های بالای توسعه و نیروی کار گرانقیمت خود را پرداخت کنند.

به همین دلیل هم هست که اسپیس ـ ایکس به طور جدی در حال توسعه سیستم هایی است که موشک های پرتابگر و طبقات مختلف آن پس از رها کردن بار خود، به جای سقوط در اقیانوس، بتوانند دوباره به طور کنترل شده روی زمین فرود آیند تا بتوان از آنها استفاده دوباره کرد.

توسعه همه این فناوری ها باوجود این که تکرار تجربه های پیشین به نظر می آید، اما در اصل به معنی توسعه مجدد و بازسازی بسیاری از فناوری های مورد نیاز از ابتداست. چنین حوادثی اگرچه ممکن است در کوتاه مدت برخی از سرمایه گذارهایی را که قصد دارند تازه وارد این حوزه شوند به شک بیندازد، یا قوانین و استانداردهای سازمان هایی مانند ناسا برای عقد قرارداد با بخش خصوصی را سفت و سخت کند و در نهایت باعث طولانی تر شدن مدت زمان ورود عمده بخش خصوصی به فضا شود، اما با در نظر گرفتن همه این موارد به نظر می آید مسیر بخش خصوصی به فضا باوجود دست اندازها و مشکلات پیش رو چشم اندازی روشن در پیش داشته باشد.

بخشی از موفقیت این مسیر به اراده و پایداری پیشگامانی چون ایلان ماسک و همکارانش نیاز دارد و از همه مهم تر نشان دهنده این واقعیت بدیهی اما فراموش شده است: مسیر رها شدن از گهواره مادری راهی هموار و ساده نیست.

منبع:جام جم آنلاین

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا